Europaren gizatasun ezaren aurrean, elkartasuna Zaporeaken sukaldean

Horregatik, Zaporeak proiektua Lesboseko errefuxiatuen elikadura bermatzeaz arduratzen da; izan ere, errefuxiatu-kanpamendu askotan elikadura egokia urratzen ari den giza eskubidea izateaz gain, elikadura on batek, menuak pertsona bakoitzaren gustu, tradizio eta beharretara egokitzeko aukera hartzen du barne.

Aspaldi normalizatu genuen kanpalekuen barruan bizi den egoera larria. Albisteak entzutera eta hondoratzen diren pertsonen zifrak ikustera, karpetan eta kanpadendetan bizi den jendearen irudiak ikustera… ohitu gara. Sartuta gauden errutina hain azkarra denez, ez dugu gelditzeko eta harago begiratzeko denborarik.

Azken urteotan, Europarako migrazioaren igarotze eremua diren Greziako uharteetako egoerak, okerrera baino ez du egin. Milaka pertsona uharteetara iristen saiatzen ari dira Europan sartzeko, eta giza eskubideek eta etikak tokirik ez duten mendebaldeak ezarritako muga aurkitzen jarraitzen dute.

Baina zifra horien atzean, beren bizitzak, emozioak, historia… duten pertsonak daude. Haiei jartzen saiatzen garen errefuxiatu etiketa baino gehiago diren pertsonak dira. Amak, aitak, medikuak, ingeniariak, okinak… dira. Gurea bezalako bizimodua zeramaten pertsonak, esnatu egiten ziren, janaria prestatzen zuten, maiteekin partekatzen zuten, lan egiten zuten… Harik eta egun batean izua ate joka zutela esnatu ziren arte: gerra, bonbak, indarkeria. Jazarpenak, bortxaketak. Ihes egiteko, bizitza osoa atzean uzteko eta bide luzea hasteko beharra izan zuten pertsonak, bizitza lasaia eta arriskutik kanpo bizitzeko aukera berria izateko.

Prozesuan hainbat herrialde, zailtasun, mafia... igarotzen dituzte. Eta azkenean, beren eskubideak errespetatuak izango diren, ikasteko, lan egiteko edo gidatzeko aukera izango duten amestutako Europara iristen direnean, espero ez zuten zerbaitekin topo egiten dute. Ihes egite hutsagatik, hesiz, burdin hesiz, poliziaz eta segurtasun kameraz jositako kanpalekuetara eramaten dituzte.

Gainezka dauden kanpalekuak, sistema immunologiko sendoa izateko nutrizioaren ikuspegitik egokiak diren elikagaien falta eta ur eskasia egoeran inoiz baino gehiago behar dute elikadura elikagarria eta orekatua, immunokonprometitutako pertsonen defentsak indartzeko. Imajinatu dezakegu zein gogorra izan daitekeen errefuxiatu-eremu batean gaixotzea.

Horregatik, Zaporeak-ek buru-belarri jarraitzen du elikadurari dagokionez lan humanitarioarekin duen konpromisoan. Gure helburua da elikadura onaren bidez pertsona zaurgarrien, gaixotasun kronikoak, gastritisa, diabetesa dituztenen, haurdun dauden edo bularra ematen ari diren emakumeen, gaixotasun mentalak dituztenen… egoera hobetzea.

Frogatuta dago migratzearen arriskuek eta eremuetako prekaritateak osasun arloko ondorio larriak eragiten dizkietela errefuxiatuei. Urteetan zehar gaizki jaten dute, eta, beraz, haien osasunak kalte larriak jasan ditzake. Horregatik, funtsezkoa da elikadurari merezi duen garrantzia ematea.

Maitasuna, indarra eta elkartasuna helaraziko dituzten janari anoa duinak prestatzen ahalegintzen gara. Eta hori proiektuaren parte diren pertsona guztiei esker lortzen dugu: beren jatorri ezberdinei esker (Iran, Afganistan, Turkmenistan...) jatekoari gustu eta zapore zehatza ematea lortzen duten sukaldaritzako gure langileetatik hasi, eta egun batean Lesbosera bidaliko ditugun elikagaiekin biltegia antolatzen laguntzera etortzen den Euskal Herriko boluntariora, gugan konfiantza duten eta sinesten duten eta ekarpen ekonomikoa egiten diguten kolektiboetatik edo enpresetatik igaroz.

Pozik gaude proiektua lortzen ari den guztiaz: sukaldean sartu eta euskara fartsierarekin nola nahasten den ikusteaz; kurkumaren, curryaren edo kuminoaren usainak espazio guztiak hartzen dituela nabaritzeaz; boluntario eta langileen artean asilo-prozesuetan lagunduko duten harremanak eta sareak sortzen direla ikusteaz; begiak zabaltzen dituzten eta bestelako errealitateaz kontzientziatzen diren boluntarioak ondoan izateaz. Baina, batez ere, pozik, eguna amaitzean kanpalekura sartu eta 2.000 anoa janari baino gehiago banatzen ditugulako. Horrek jarraitzeko indarra ematen digu.

Baina une hori unerik gogorrenetakoa ere bada. 2.200 anoa prestatzen baditugu ere (hasieran egin genezakeena baino gehiago da, gure sukaldaritzak gehienez 2.000 errazio kozinatzeko gaitasuna baitu), kanpamentuan 3.300 pertsona baino gehiago ari dira gaizki bizitzen, eta, beraz, gutxienez 1.000 pertsona geratzen dira janaririk gabe. Ilaran oraindik pertsonak geratzen direnean janariz eta maitasunez betetako tuperrak dituzten gure kaxak nola amaitzen diren ikusteak min ematen du. Min ematen digu ikusteak ezin dugula kanpalekuaren % 100era iritsi, plastikozko karpa batzuetan egun horretan plater bat ahora eraman ezin izango duen jendea egongo dela.

Horregatik Zaporeak ez da geldituko, ezin dugu utzi. Haien osasuna eta nutrizioa gure esku dago, boluntario, langile, emaile… bakoitzaren esku. Gure sukaldea irekita eduki behar dugu, horrek aldea marka dezakeelako, Lesbos uharteko Kara Tepe errefuxiatuen kanpalekuan bizi diren asilo-eskatzaileek elikadura duina eta elikagarria bermatuta izateko eskubidea izaten jarrai dezaten.