Euskal demokrazia patriarkala

Euskal demokrazia patriarkalaren inguruan egin dugun ikerketak bi helburu nagusi ditu: lehenik gure egungo patriarkatua dimentsio ezberdinetan destolestu, ordenatu, egituratu; eta, bigarrenik, patriarkatuaren birsortze mekanismoak identifikatu. Horretarako, patriarkatuaren lau dimentsio aztertu ditugu: erlazio patriarkalak lan ordainduan, lan ez ordainduan, estatuan (kasu honetan, ongizate erregimenean) eta eremu sozio-politiko publikoan. Horrekin batera, beste maila batean dagoen dimentsio analitiko bat barneratu dugu: biolentzia sinbolikoarena, hau da, biolentzia moduan antzematen ez den biolentzia, pentsamendu kategoria negatiboen bidez egituratzen den biolentzia.
Patriarkatuaren dimentsio guztiek dituzte beste dimentsioak barne, errealitatean batera joan ohi dira, hau da, lan ordainduan ematen den menderakuntza patriarkala ezin da ulertu lan ez ordainduan ematen dena kontuan hartu gabe, baina lan ez ordainduan gertatzen dena ulertzeko biolentzia sinbolikoa zer den ulertu behar da: nola funtzionatzen duen eta zer nolako ondorioak dituen beste ardatzetan, tartean, biolentzia zuzenean; ezin baita ulertu gizonen biolentzia zuzena emakumeen kontra, emakume izateagatik, ez bada emakumeen sozializazioa biolentzia sinboliko patriarkalaren bidez aztertzen. Biolentzia materialak kapital ekonomikoarekin du zerikusia, baina, berriro ere, kapital ekonomikoaren metaketaren oinarri sozial jasangarria, biolentzia sinbolikoa da eta sinbolikoa hitzak materiaren dimentsio semiotikoa esan nahi du.
Aldi berean, eremu horietan ematen den menderakuntza patriarkala ezin da ulertu erakunde publikoen eta estatuaren egituraketa sexista ulertu gabe, gizarte misogino batean oinarritzen delarik egituraketa hori.
Estatuaren dimentsioa oso zabala da (perspektiba estrategiko-erlazionala), nahiz eta gu ongizate erregimenean zentratu, gure herrian dugun familiarizazioa neurtu nahi izan dugulako, merkantilizazio mailarekin batera. Familiarizazioak emakumeek bizirauteko eta ongizatea lortzeko gizonen baliabideekiko duten dependentzia neurtzen du, eta merkantilizazioak bizirauteko merkatuarekiko dugun dependentzia. Gure ondorioa argia da hirugarren dimentsio honetan: gure ongizate erregimena mediterranearra da, hau da, merkantilizazio maila handia (atzetik bakarrik erregimen liberalak ditugu, Erresuma Batua edo Ameriketako Estatu Batuak) eta familiaziarizazio maila oso handia, erregimen guztien artean handiena, Espainiaren berbera, alegia. EAEko patriarkatu liberala ezaugarritzeko, Europako beste herrialde eta ongizate erregimenekin alderatuko dugu, eta merkantilizazio eta familiarizazio maila altua dugu, pribatizazio neoliberalaren pean bizi garelako, eta erakunde publikoak neoliberalismoa bezain patriarkalak direlako.
Erakunde publikoak dira familiarizazio maila baldintzatzen dutenak, nagusiki, erakunde publikoak direlako (izatekotan) emakumeek musutruk egiten duten edo egin izan duten lana bere gain hartu dutenak, hala nola, erresidentzia publikoekin, haurtzaindegi eta eguneko zentro publikoen bidez, hau da, hezkuntza eta zaintza, bere zentzu zabalenean, publifikatu dutenak eta emakumeek doanik egiten duten lan hori ordaindu izan dutenak (gutxi eta gaizki bada ere).
Beste ondorioetako bat da, gure gizarte neoliberaletan lan ordainduak bakarrik sortzen duela kapital ekonomiko, sozial, kultural eta sinbolikoa. Horregatik, nahiz eta emakumeek gizonek baino 400 ordu gehiago egin lan urtean, haiek baino kapital ekonomiko (soldata, errenta, pentsioak), kapital sozial, kultural eta sinboliko (autoritatea, prestigioa, balioa) gutxiago dugu. Horrek erakusten du emakume eta gizonen arteko diferentzia botere diferentzia dela, eta esplotazio maila eta modua.

Hemos querido ordenar y estructurar analíticamente el patriarcado neoliberal, y para ello hemos analizado cuatro dimensiones: la dominación patriarcal en el trabajo remunerado, en el trabajo no remunerado, en el estado y en el ámbito socio-político público. Hemos analizado los mecanismos que reproducen el patriracado actual, y una de las conclusiones es que la diferencia entre hombres y mujeres es una diferencia de poder; las mujeres tenemos menos capital económico, social, cultural y simbólico y, en cambio, trabajamos mucho más que los hombres.

LAU PROPOSAMEN

Menderakuntza patriarkal honekin amaitzeko, ezinbestekoa da kapitalismo neoliberal, arrazista eta kolonialistarekin amaitzea, eta horretarako lau proposamen ekarri ditut hona:

1. Estatugintza feminista. Boterea, eta beraz, kapitalen produkzioa eta banaketa lurraldeka konstituzionalizatzea proposatzen dugu, prozesu konstituziogile feministen bidez. Lurralde bakoitzaren barruan, subsiedarietate politikoa aplikatuko da eta erakunde txikienak boteretu, herritarrengandik gertuen dauden guneen eskumenak eta gaitasun politikoak handituz auzo sindikatu eta antolakundeen bidez. Horrek esan nahi du, udalen azpitik gobernu maila berri bat barneratuko genukeela herritarren antolakuntza auzoetatik egitea ezinbestekoa baita. Arazoa ez da lana versus kapitala, baizik eta kapitala versus bizitza, eta bizitza ematen den leku guztietan egituratu behar da kapitalismo patriarkalaren kontrako borroka.
2. Derrigorrezko zaintza lana eta lan ororen desmerkantilizazioa eta desfamiliarizazioa. Zaintza derrigorrezkoa eta txandakakoa izango da, guztiok zainduko dugu eta erakunde publikoek bizitza osoan zehar behar dugun zaintza eta tratamendu espezifikoak bermatu beharko dituzte. Egindako lana, ordaindua eta ez ordaindua, era berean banatuko da: banakako guztiek lan ordaindu eta ez ordaindu antzekoa egingo dute (ezin da lan ordainduan emandako denbora lan ez ordaindutik kendu) hauen arteko zatiketa desagertu arte desmerkantilizazioaren eta desfamiliarizazioaren bidez. Horrek ebaluaketa jarraia beharko du, ez dadin merkantilizazioa izan kapital sozial, ekonomiko eta sinbolikoaren iturri, eta lan desberdinen kategorizazioa aldatze aldera nahiz lan horiek sortzen dituzten kapital ezberdinen banaketa bidezkoagoa ziurtatze aldera.
3. Konsozianismo feminista.Erabakigune oro konsoziatua izango da. Erabakigune politiko eta erakundetu guztietan gizon bakoitzeko emakume bat egongo da (langile klasekoak beti ere), despatriarkalizazio prozesuak abiadura hartu eta emakume eta gizonak, klase sozio-politiko eta ekonomiko bezala ulertuak, desagertu arte. Gobernuko sail guztiek ez ezik, boteregune guztiek (sindikatu, alderdi, mugimendu, enpresa, etab) sailburu/zuzendaritza bikoitza izango dute, eta kasuan kasu, batzorde hirukoitz/anizkoitz lotesleak egongo dira (adin, jatorri, aniztasun sexual, funtzional etab. kontuan hartuz). Horrek lagunduko du, gerora, parte hartze politiko ezberdinen nolakotasuna aldatzen, ez baita nahikoa emakumeen presentzia baizik eta joko erregela (espazio, gune, baliabide, xede, arau, legedi, konstituzio) feministak martxan jartzea.
4. Beto gaitasuna eta erabakimena emakumeen gune autonomo eta ez mistoetarako. Orain gizonek (eremu guztietan) eta patronalak (eremu zehatzetan) duten beto gaitasuna demokratizatuko da, emakumeei eta langileei emanez. Horretarako emakumeen gune ez mistoak sortuko dira elkarte eta antolakunde misto guztietan: alderdi, sindikatu, eskola, unibertsitate, lantoki eta elkarte publiko eta pribatuetan. Egungo legebiltzar liberal eta patriarkala iraultzeko helburuarekin, legebiltzar ez mistoa osatzea proposatzen da, eta mistoak ez diren batzorde ezberdinak, erabakimena berreskuratu dezaten emakumeek. Horretarako, lehen gobernu mailan, langilez osatutako auzo elkarte eta auzo sindikatuen legebiltzar eta batzarrak, eta gero eskala ezberdinetan antolatutako lurralde (lege) biltzarrak (auzoka, udalerrika, eskualdeka, lurraldeka, etab.) emakumeen betoa bermatuz eskala eta maila guztietan. Hori egin ezean emakumeek ezingo dute beren burua, beren gorputz indibidual eta kolektiboa eta beren herria gobernatu, eta bere burua gobernatu ezin duen herria ezin da demokrazia bat izan.