Guraso bakarreko familiek 24 asteko baimena izango dute ELAk epaia irabazi ondoren

Langileak alaba bat izan zuen 2019ko ekainean, guraso bakarreko familia bat osatuz. Amatasun-baimena hartu ondoren (gaur egun, adingabea jaio eta zaintzeko baimena esaten zaio), Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalari beste gurasoaren baimenaren 8 aste gehiago eskatu zizkion, eta baimen hori ukatu egin zitzaion.

Errekurritu ondoren, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak baietsi egin du, adingabearen babesean oinarrituta; izan ere, ukatutako adingabearen arreta, zaintza eta garapena (guraso bakarreko familiakoa) nabarmen murriztuko da antzeko egoeran dauden eta bi gurasoko familia-ereduan sartuta dauden adingabeekin alderatuta, bi gurasoko familietako adingabeek gurasoen zaintzaz gozatzeko eskubidea duten bitartean, 16 + 8 astez, guraso bakarreko familietatik guraso bakarra zaintzeko eskubidea duten, hau da, 16.

Auzitegi Gorenak uste du amatasuna babesteko arauak interpretatzeko orduan kontuan hartu behar dela adingabearen interes gorenaren printzipio orokorra, adingabeari arreta eta zaintza ematen dioten gurasoekin familia-nukleoan integratzen dena, Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Europako Hitzarmenaren 8. artikuluan eta EKren 39. artikuluko aginduan ezarritakoaren arabera.
 
Gaineratu duenez, diskriminaziorik ezaren aterki orokorretik, onuradunari prestazioa eskatzen duen moduan ukatzen bazaio, berdintasun-eskubidea urratzen da, Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioak ezartzen duena.

Epaian bertan aipatzen da guraso bakarreko familiak eta emakumeak, zeharka, diskriminatu egingo liratekeela 8 asteko prestazio gehigarri hori aitortu ezean, Espainiako Konstituzioaren 14. artikuluko berdintasun-printzipioaren porrota dela ulertuta. Gaur egun, jakinarazi behar dugu Fiskaltzak errekurtsoa jarri diola epaiari, eta hori ez da oso ohikoa.

Epai horrek generoaren irakurketa argia aurkezten du, guraso bakarreko familia gehien-gehienetan emakumeak baitaude buru.Beraz, emakumea izatea zaurgarritasun sozial eta ekonomikoaren faktorea da, eta gogora ekartzen du, gainera, emakumeek dituztela lanaren banaketa sexualean eta zainketen banaketa desberdinean oinarritutako lan-merkatuaren datu sozioekonomiko eta laboral txarrenak.

Era berean, oso garrantzitsutzat eta beharrezkotzat jotzen dugu zaintzailearen kontziliazio-eskubidean soilik oinarritutako sistema baten gizarte-babesaren eredua aldatzen hastea, mendekotasuna duen pertsonari ere zaintzeko eskubidea bermatuko dion sistema baterantz.

Gainera, epai horrek berekin ekarriko luke familia nuklearraren eredu "bakarraren" gizarte-babesaren fokua zabaltzea, familia-ereduen ikuskera zabalago baterantz eta, ondorioz, gizarte-iruditeriaren eraldaketarantz.

Gogoratu behar da, halaber, langileen lana, familia eta bizitza pertsonala uztartzeko eskubideaz harago, eta irteera eta konponketa pribatu eta indibidualez harago, premiazkoa dela zaintza-sistema publiko eta integral bat sortzea, adingabeen zein mendetasun-egoeran edo autonomia pertsonalik gabe dauden pertsonen zaintza-premia guztiei irtenbide erreala emango diena.

Hala eta guztiz ere, epai garrantzitsua eta berritzailea da hemen aurkeztutakoa; izan ere, uste du emakumeek eta familia monmarental edo ama bakarrekoek eskubidea dutela bi gurasoko familiek adina prestazio eta baimen izateko adingabea jaio eta zaintzeagatik, eta hori guztia adingabea den ondasun juridikoa babesteko.

Era berean, uste dugu epai hau bereziki interesgarria dela genero-ikuspegia edo ikuspegi feminista duen jurisprudentzia berri bati irekitzeari dagokionez. Kontuan hartzekoa baita bai negoziazio kolektibo feminista baten bidean, bai emakumeen mugimendurako eta mugimendu feministarako erreferentzia gisa.