Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak 2014an eratutako herri mugimendu hau indartu eta saretzeko prozesuaren hasiera asanblada egin du Gasteizen. Testuingurua zeharo baldintzatu du pandemiak eta dagoeneko existitzen ziren gabezia estrukturalak agerikoagoak dira orain. Horregatik, egungo testuinguruaren inguruko azterketa gaurkotzeko beharra azpimarratu dute asanbladan parte hartu duten hamarnaka eragileek. ELAren ordezkaritza batek ere parte hartu du asanbladan.

Gaur goizean, urriak 15, bi langile hil dira lan-istripu baten ondorioz. Lehenengoak Urnietako Pavimentos Tecnológicos Zarra enpresan lan egiten zuen. Miguel Imaz enpresako azpikontrata da Urnietako Udalerako kiroldegia berritzeko obra batzuetan. 59 urte zituen. Bigarren hildakoa Amurrioko txalet batean konponketak egiten ari zen autonomo bat zen.

EAJk Kongresuan abstenitu egin da argudio faltsuak erabiliz, eta ‘zerutik etorritako etekinak’ diru publikoarekin ordaintzea defendatu egin du Eusko Jaurlaritzak. ELAk salatzen du EAJk enpresa elektrikoen defendatzaile sutsu eta herritarron interesen aurka jokatzen ari da, Madrileko Kongresuan ikusi den bezala. Azken hilabeteetan argindarraren prezioak izan dituen igoeren aurrean herritarrok mobilizazioaren bidez egin dugun presioari esker, enpresa elektriko handien irabaziak aldi baterako mugatzea onartu du Estatuko Gobernuak. Nahikoa ez den neurria, baina hartu beharrekoa.

DEIA egunkariko kudeaketaren kaosa duela 10 urte baino gehiago sortu zen, langileei lan-baldintzak izoztu zitzaizkienean, eta erosteko ahalmenaren galera etengabea eragin zuen. Aldi berean, lege-iruzurrean egindako kontratazioengatik hainbat kontrako epai jaso ditu Iparragirre argitaletxeak, autonomo faltsuen egoera arautzeko. Gainera, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berriki emandako epai batek legez kanpokotzat jo zuen 2020an plantillari ezarritako bigarren ABEEa, eta enpresak bost hilabete horietan kobratu ez zituen zenbatekoak itzuli behar zizkion plantillari.

Gaur lan-istripu hilgarri bat gertatu da Urnietako Polikiroldegiko berritze lanetan; hain zuzen, Miguel Imaz enpresa ari zen berritze lan hauek egiten Urnietako Udalak esleituta eta zendu den langileak Pavimentos Tecnológicos Zarra enpresarentzat egiten zuen lan. Antza denez, hormigoia botatzeko lanetan ari ziren obran eta ikertzeke dauden arrazoiak medio, kamioiaren besoetako batek ekilibrioa galdu eta luma mugitu du, honek zendutako 59 urteko langilea kolpatu eta heriotza eragin diolarik. Heriotza berri horrekin, dagoeneko 51 pertsona zendu dira gutxienez 2021ean Euskal Herrian lanean, hamargarrena Gipuzkoan.

Andoaingo Tecci Circuitos Impresos enpresako langileek greba-eguna egin dute beren enpresa-hitzarmena defendatzeko. 2021 urte osoa daramate hitzarmena berritzeko negoziatzen, baina ez dute lortu, zuzendaritzak uko egin baitio soldatak igotzeari, enpresaren egoera ekonomikoa ona izan arren.

Petronorreko langileek hiru orduko lehen lanuztea egin dute, langileen batzarrak onartutakoa, enpresan gertatzen diren aparteko orduengatik protesta egiteko. Langileek elkarretaratzea egin dute Lan Ikuskaritzaren aurrean, Bilbon, aldi baterako lan-erregulazioari buruzko txostena konpon dezaten eskatzeko. Txosten horretan, espediente hori aplikatzeak dakarren aparteko orduen igoera alde batera utzi dute. Petronorrek akordioak errespeta ditzan eta konprometitutako pertsonak kontrata ditzan ere eskatu diote.

Sanchezen gobernuak kontratu bat sinatu du Europako Batzordearekin, Europako funtsak jasotzeko hitzartutako erreformak eta inbertsioak nola bete zehazteko; akordio hori ez da, ordea, publiko egingo. ELAk argi dauka horrek irakurketa argia duela: gardentasun falta izugarria izateaz gain, Next Generation funtsek murrizketak ekarriko dituzte.