Karga-mandoek nahikoa dela esan dute #Landeia

40 greba egun behar izan dira, baina lortu dute. Michelinentzat logistika-lanak egiten dituen Araiako Ferrovial biltegiko plantillak – 90 langilek osatzen dute– enpresa-hitzarmen bat sinatzera behartu du zuzendaritza (2020-2024). Hitzarmen horrek jauzi bat ematen du lan-baldintzen hobekuntzan, aurrekoan pairatzen zuten soldata-eskala bikoitzarekin amaitzea lortu ondoren. Urratsez urrats, hitzarmenez hitzarmen, azpikontrata honetako langileak enpresa nagusiko lankideen lan-baldintzetara hurbiltzen ari dira. Roberto Pardo Industria eta Eraikuntzako Arabako arduradunaren esanetan, borroka horrek agerian utzi du "prekarietatea gorabehera, erresistentzia-kutxa duen sindikatu batean langile elkartu eta antolatuek a priori bi multinazional garaitzea bezain zaila den zerbait lor dezaketela". Ez da kasualitatea, ezta ere, enpresa horretako 5 ordezkari sindikalak ELAkoak izatea.

-Lehenik eta behin, zorionak. Langile klasearentzat hain gogorrak diren garaiotan, zein garrantzia du Ferrovialena bezalako garaipen sindikal batek?

-Bai Ferrovialeko langileak bai sindikatua oso pozik gaude. 40 greba egun izan dira, horrek suposatzen duen guztiarekin, baina gure aldarrikapen plataformaren punturik garrantzitsuenak lortu ditugu.

Balio handia ematen diogu, halaber, greba-deialdian amaitu den prozesua nola gauzatu den: azpikontraten baldintza hobeak berradierazterakoan langileak mobilizatu izanak agerian uzten du plantilla batek, nahiz eta prekarioa izan, antolatua, afiliatua eta elkartua badago, Michelin eta Ferrovial bezalako bi multinazional handiei aurre egin diezaiekeela eta, printzipioz, ezinezkoak diruditen helburuak lor ditzakeela.

Era berean, ez dut ahaztu nahi gatazkaren alderdi gizatiarra: plantilla osatzen duten hiru kolektiboen arteko loturak indartu dira –eskualdeko jendea, Saharaz hegoaldekoak eta magrebtarrak–. Elkarren arteko borrokak konfiantzazko harremanak sortu ditu, etorkizunean sindikatuen mailan urrats garrantzitsuak ematen jarraitzea ahalbidetuko dutenak.

-Zein dira lortutako hitzarmenaren funtsezko puntuak?

-ELAren hitzarmen-plataforma oso ilusionagarria zen; soldatak hobetzeaz gain, prekarietatea desagerraraztean jartzen genuen arreta, bai kontratazioari dagokionez, bai laneko segurtasunari eta osasunari dagokionez.

Ildo horretan, nabarmentzekoa da lortutako hitzarmenak oinarrizko soldatan 3.600 eurotik gorako igoera linealak jasotzen dituela indarraldiko bost urteetan (2020-2024). Era berean, 5x8 lan-sistemarako plusa lortu da (bi aste goizez, bi arratsaldez eta bi gauez, 4 egun libratuz), hileko 220 eurokoa, eta 170 euro 4x8rako (6 aste goizez, 5 arratsaldez eta 6 gauez, aste 1 libratuz), lehen ez baitzen ordaintzen asteburu, igande eta jaiegunetan lan egiteagatik.

Lanaldian, norberaren aukerako 14 ordu ordaindu lortu dira urtean. Era berean, akordioak behin-behineko langileen deia modu objektiboan arautuko duen lan-poltsa bat sortzea eta aldi baterako laneko enpresetako langileek Ferrovialeko zuzenekoen lan-baldintza berberak izatea jasotzen du.

Era berean, laneko bajak, gradua edozein dela ere, % 100ean kobratuko dira.

-40 greba egun asko dira. Zeintzuk izan dira gatazka honen iraupen luzearen arrazoiak?

-Greba luzea izango zela aurreikusi genuen. Prestakuntzarako bilera eta batzarretan, langileei aurreratu genien gatazka luze baterako prestatu behar genuela, etsaia, kakots artean, ez baitzen erraza: bi multinazional, Ferrovial eta Michelín, ez gehiago eta ez gutxiago. Hala eta guztiz ere, batzarrak greba mugagabera joatea erabaki zuen. Haiengan eta sindikatuarengan sinesten zuten.

Eta gatazka luzatu egin da, baita ere, beste behin ere enpresek zikin jokatu dutelako eta langileen greba-eskubidea urratu dutelako: Michelinek ekoizpena beste biltegi batzuetara desbideratu du, langileen legez kanpoko ordezkapen kasuak gertatu dira, Ferrovialen berezko lanak egin dituzten garraiolariak izan dira grebaren ondorioak txikiagotzen saiatu dira, bitarteko guztiak erabilita, baina plantilla irmo mantendu da amaierara arte. Zalantzarik gabe, hitzarmena irabazi dute.

-Lehen esan duzu Ferrovialeko plantilla hainbat kolektibok osatzen dutela. Aniztasun hori abantaila edo desabantaila izan da gatazka garatzeko?

-ELAn ziur gaude aniztasuna aberasgarria dela, eta batuketa gisa ulertzen dugu, nahiz eta egia den askotan zatitzeko erabiltzen dela. Sindikatu eta langile klasea garen aldetik, tranpa horretan erortzea saihestu behar dugu.

Ferrovialek hiru langile-talde handi ditu: eskualdeko talde bat, Saharaz hegoaldeko beste talde bat eta magrebtarrak. Jatorria edozein dela ere, grebaren aurreko hilabeteetan eta greba egin bitartean, elkarrekin eta modu solidarioan borrokatu dira pairatzen zuten prekarietatearekin amaitzeko.

Nik, ildo horretan, azpimarratuko nuke bai langileek bai Agurain inguruko jendeak justu gaztelaniaz (eta euskaraz batere ez) hitz egiten duten etorkinei laguntzeko egiten duten ahalegin kolektiboa, edo batzarretan eta gainerako mugimenduetan esaten zena itzultzearen ardura nola hartu duten. Hizkuntza ez da oztopo edo zatitzeko elementu bat izan elkartasun horri esker.

-Eta orain zer?

-Bada, orain arte bezala lanean jarraitu. ELAk Ferrovialen duen atal sindikaleko kideak lan handia egiten ari dira, langileen konfiantza irabazi dute, sinesgarritasun handia dute, eta ildo horretan jarraituko dute. Jakinda lehen erronka sinatutakoa betetzen dela zaintzea dela, eta adi egotea, zuzendaritzak ez dezan inolako errepresaliarik hartu sindikalki aktiboenak diren langileen aurka.

Davidek Goliat garaitzen duenean

(Mirari Ullibarri, Ekintza Sozialeko Arabako arduraduna)

Martxoaren 11n, 40 eguneko grebaren ostean, Ferrovial Araiako langileek Arabako industriaren akordio onenetako bat lortu zuten. Karga-mandoek nahikoa dela esan dute, eta lelo horren-pean langileen erreklamazioak bateratzea lortu da; akordioak ez ditu soilik talde guztientzako hobekuntzak lortzen, haien arteko desberdintasunak ere desagerrarazten ditu, eta, horrela, onurak eta berdintasuna lortu dira. Negoziazio kolektiboaren plangintza estrategikoa batzarren, bileren, ohar informatiboen eta panfleto banatze neketsuetan gauzatu da, eta horrek Goliat menderatzea lortu duen batasuna eta indarra ekarri ditu. Ferrovial Araia Michelin multinazional frantziarraren azpikontratetako bat da, eta langileen erritmoa jarraitu behar izan du.

Greba ez zen posible izango kontrabotere-tresnarik ez balego. Lehenik eta behin, erresistentzia-kutxa bezalako tresnak, greba erabakigarriak eta eraginkorrak egitea ahalbidetzen duena. Bigarrenik, gehiengo sindikala, erabakiak hartzea eta mugimendua errazteko. Azkenik, amaierara iristeko prest dagoen talde bateratua.

Pasionariak behin esan zuen: "Gerlari onena ez da beti irabazten duena, gudura beldurrik gabe itzultzen dena baizik". Hori da Ferrovialeko langileek ez zutena: beldurra.

Plantilla hori Aldi-baterako Laneko Enpresetako (ABLE) langileek eta barneko langileek osatzen dute, eta egitura osoa politizatu eta informatu zuen. Horietako askok ez zuten ia gaztelaniaz hitz egiten, baina borroka sistema tradizionala eta Frantziako industriako handikiak kolokan jarri zituzten.

"Ez nuen inoiz pentsatuko, baina greba honen ondoren, nire familia izatera pasa zarete", esan zuen Ferrovialeko langileetako batek azken batzarrean. Mobilizazio horiek, kontraste kulturalez beteak, batzuetan pastekin, beste batzuetan erkidego-bazkariekin (horietan langile guztiak hartzen ziren kontuan), karga-mandoak inoiz baino indartsuagoak izatea lortu dute, eta hitzarmen duin bat lortzea, plantillako pertsona guztiei entzuteko.

Esaera zaharrak dioenez, 'jarraitzen duenak, lortzen du'. Hau da lortutakoa: lanaldi osoko kontratu partzial guztiak bihurtzea; urtean norberaren aukerako ordaindutako 14 ordu; plusak hobetzea; laugarren eta bosgarren taldea ordaintzea; laneko bajak, gradua edozein dela ere, % 100ean ordaintzea; laugarren egunetik aurrera, baja arruntetan hobekuntzak egitea; aldi baterako laneko langileentzat araututako poltsa bat; ABLEko pertsonentzat gizarte- eta lan-baldintza berdinak izatea; enpresa bati ematen zaion ibilgailua 24 hilabetera handitzea; mutualitateari ematen zaion zenbatekoa erreklamatzeko epea handitzea; enpresak 24 hilabetera ematea;

Hori gutxi balitz, Ferrovialeko langileentzat hobekuntzak lortzeaz gain, azpikontratatutako enpresako garbitzaileei Arabako garbiketa-hitzarmena aplikatzea ere lortu da. Borroka hori, intersekzionala izateaz gain, solidarioa ere izan da. Borroka horren bidez, bizitza erdigunean jartzea lortu da, plantillako pertsona guztiei balioa emanez, eta, diru-hobekuntzez gain, hobekuntza soziolaboralak ere ezarri dira. Eskerrik asko gogorarazteagatik antolakuntzak eta iraunkortasunak fruituak dakartzala, gurpiletan makila asko jartzen dizkigutelako, aurrera jarraituko dugula. Eredu zarete.