Itunpeko hezkuntzako langileon borrokan jokatzen dena: Nafarroako Lan Hitzarmenak emango lukeen duintasun eta egonkortasuna

Besteren konturako langileak gara, gure lan-indarra enpresaren jabea den enpresari bati saltzen diogu, eta gure interesak defendatzeko eta sustatzeko sindikatuetan antolatzen gara. Hitzarmen kolektiboa, arau juridikoa eta Lan-Zuzenbidearen iturria, behar dugu, enpresaburuaren eta langilearen arteko eskubideak eta betebeharrak arautzeko. Ez da ez daukagula, baina oso eskasa da, ez du Nafarroaren egoera islatzen, eta arau-maila hori ez duten akordioetatik zintzilik dauden gai asko kanpoan uzten ditu. Bada garaia itunpeko irakaskuntzari buruzko Nafarroako Hitzarmenaren alde borrokatzeko, eta, bertan, egiten dugun lanaldia (orain, asteko 2 ordu handiagoa islatzen da), kobratzen ditugun soldata-taulak (orain dezente txikiagoak) eta benetako lan-baldintzak (batzuk ez dira agertzen) jaso behar dira.
Patronalek ez dute horretaz ezer jakin nahi, nahiago dute estatuko hitzarmen eskasaren ibai nahasia gehi Foru Akordioa eta plantillei bermatu gabeko soldata-osagarriak. Oso argi dute ez dutela Bizkaiko jesuitinek edo maristek bezala egon nahi, non aurreraeragina duen hitzarmen autonomiko bat dagoen, lurralde horretako plantillek dituzten lan- eta soldata-baldintzak zehatz-mehatz islatzen dituena, eta horiek negoziatu dituzten sindikatuek auzitegien aurrean betetzea lortzen dutela, non patronalek galdu egin duten eta murriztutakoaren azken zentimora arte itzuli behar izan duten, hitzarmena legea baita eta ezin baita bertan behera utzi.

Europan, XIX. mendetik aurrera, hezkuntza Administrazioaren esku dago, askatasuna inork zalantzan jarri gabe (ezta elizek ere), eta egoera berezi hori langileen esplotazioan oinarritzen da oraindik ere. Hala adierazi zuen Kontuen Ganberak 2018an, sektorea fiskalizatzeko txostenean argi utzi zuenean kontrol urria eta kostu txikiagoa plantillaren gain dagoela: "Irakasleek astean eman behar dituzten eskola-orduei dagokienez, ikastetxe publikoetan 20 ordu dira, eta itunpekoetan 23; gainera, esparru publikoan, jolas-orduak eskola-ordutzat hartzen dira, eta itunpekoan ez (...) Ordainsariei dagokienez, ikastetxe publikoetako irakasleen ordainsariak handiagoak dira, bai oinarrizkoak, bai pertsonalak ". Horren ondorioz, itunpeko irakasle batek 250.000 € gutxiago kostatzen zaio Hezkuntzari bere lan-bizitzan zehar, zuzenean kontratatuko balu baino; izan ere, antzinatasuna duten langileek % 18 gutxiago irabazten dute, eta kontratatu berriek % 7,25 gutxiago.

Hezkuntza Sailak Aurrekontuen Legean agertzen den diruarekin ordaintzen digu soldata. Aurten, aldeko botoa eman zuten alderdiek % 4,5eko igoera onartu zuten langileei eragiten dieten partidetan, soldata % 2 igo ahal izateko, langile publikoei bezala, eta beste % 2,5ek 2012tik nominan egiten duten murrizketa gainditu ahal izateko (2010etik aurrerako murrizketak urte oso batean doan lan egin izanaren baliokide dira, eta gure erosteko ahalmena % 13 txikiagoa da). Hala ere, patronalak Sailean dituen peoiek diru horren zati bat kentzea lortu dute, eta, hala, Hezkuntzak esan berri du ekainaren 3an onartu zuela patronalek maiatzaren 25ean egindako eskaera, igoera hori % 3,25ekoa izan dadin, eta oraindik ez dakigula zertara bideratu nahi duten gainerako % 1,25a. Gobernuak eta patronalek ere sindikatuak mahaitik kanporatzea adostu dute, eta 160.000 euro ez inbertitzea, indarrean dagoen akordioak abendura arte murrizketarik gabe jarrai zezan, adina eta erretiro partzial aurreratua direla eta. Horren aurrean (are nabarmenagoa, Hezkuntza Sailak ordezkapenak langileak gehiegi kargatuz aurreztu dituela eta enpresek familiei kuotak eta kontzertuko moduluak kobratzen jarraitu dutela, berokuntza, argia eta ERTEko irakasle ez diren langileen gastuak aurrezten ziren bitartean), bi bazkideek legitimitatea bilatu dute sindikaturen baten sinadurarekin, testuan hitz politak gehituz, betetzeko bermerik gabe. CCOOk ordezkari bakarrarekin eta ordezkaritzaren % 0,52rekin sinatu izana lortu dute (USOko bi ordezkari bakarrak sindikatutik atera dira dagoeneko, sinatu duelako). SEPNAk, UGTk eta LABek uko egin diote murrizketa berriak onartzeari, ELAk bezala, 2017an ere horrela jokatu zuenak, eta 4ren artean %99a dugu. Nahiago nuke bide bateratuari ekingo bagenio, hilabete batzuetarako luzapena eskatzera mugatuko ez dena, baizik eta behin betiko konponbidea bilatuko duena, hau da, Nafarroako Hitzarmena, duela 20 urte horregatik denok greba bateratua egin genuen. Inoiz ez da berandu zoriona ona bada.