ELAk irudi-politika soiltzat jo du Eusko Jaurlaritzak egindako Laneko Segurtasun eta Osasunerako 2021-2026 urteetarako estrategia berria

2022/01/19
ELAk irudiaren-politika gisa eta paper busti huts modutzat jotzen du Eusko Jaurlaritzak egindako eta Idoia Mendia bigarren lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburuak gaur aurkeztutako Laneko Segurtasun eta Osasunerako 2021-2026 urteetarako estrategia berria. Izan ere, dokumentuak ez du baliabide gehiago jasotzen, adibidez, Osalan edo Ikuskaritza bezalako erakundeentzat, gaur egun ematen duten zerbitzua hobetzeko. Hain zuzen ere Osalani, ustez estrategia guztia gidatu eta koordinatzeko ardura izango duen erakunde publikoari, 16,7 milioi euroko aurrekontu-zuzkidura esleitu zaio, hau da, Eusko Jaurlaritzak 2022rako duen aurrekontu osoaren % 0,1. Datu garrantzitsua da, eta Eusko Jaurlaritzari Laneko Segurtasunak eta Osasunak zer axola eta zer kezkatzen dion adierazten du.

Horregatik, ELAk honako hau eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari, lan-osasuneko estrategiari begira:


  • Laneko ikuskatzaileen kopurua handitzea, Europar Batasuneko batez bestekoarekin berdindu arte, eta prebentzio-arloko legeria betearazteko baliabideak ematea.

  • Osalanen plantilla handitzea, prebentzioaren arloko aholkularitza egokia ziurtatzeko eta Amiantoa bezalako lan-istripuak edo lanbide-gaixotasunak ikertzen laguntzeko.

  • EAEn enpresa publiko bat sortzea, enpresei prebentzio-zerbitzua ematea eta COVID bezalako erronkari aurre egiteko gai izan ez diren enpresak lekualdatzen saiatzea.

  • Altuerako lanak eta potentzialki arriskutsuak diren makinak ikuskatzeko plan espezifiko bat, istripu hilgarri gehienak egoera horretan gertatzen baitira. Egoera horietan lan egiteko prestakuntza egokia eta bitarteko egokiak bermatu behar dira.

  • Arrisku psikosozialei aurre egiteko plan bat.

  • Mutualitateen etekinetatik datozen funtsen transferentzia exijitzea Espainiako Gobernuari.

  • Aurrekontu-zuzkidura handitzea, aurreko erronkei aurre egin ahal izateko. Laneko osasuna ezin da aurrekontu publikoaren % 0,1 izan, hori da Eusko Jaurlaritzak ematen dion garrantzia.

  • Funts publikoak UGTko eta CCOOko lurralde-prebentzioko ordezkariak finantzatzeko erabiltzeari uko egitea, eta diru hori zerbitzu publikoak hobeto hornitzeko erabiltzea.


Dena berdin jarraitzeko


Eusko Jaurlaritzaren arabera, segurtasun eta osasuneko euskal estrategia “berri” honen helburu nagusia langileen osasuna babestea eta lana osasun-iturri izatea da, gure erkidegoko langileen lan-baldintzak eta lan-bizitzaren kalitatea hobetuz. Berria komatxoen artean diogu, Eusko Jaurlaritzak berak baieztatzen baitu ez dagoela hausturarik aurreko estrategietan ezarritako ildoekin.
Estrategia hori garatzeko eta ustez Euskadiko langileen osasuna hobetzen duten laneko segurtasun- eta osasun-baldintzak hobetzeko, Eusko Jaurlaritzak Euskadiko Elkarrizketa Sozialerako Mahaiaren aldeko apustu fidela egin du akordioak lortzeko eta politika publikoak hitzartzeko bide gisa; hala adierazi du Idoia Mendia bigarren lehendakariorde eta Lan eta Enpleguko sailburuak estrategia aurkezteko jardunaldian. Denok dakigu mahai honetan Patronalak agintzen duela eta Eusko Jaurlaritzak, CCOOk eta UGT-rekin batera men egiten diotela, patronalaren nahiak baino ez diren urtezko akordioak teatralizatuz. Eusko Jaurlaritzak mahai hau bere interesei baino begiratzen ez dien Patronal erreakzionario bati obeditzeko erabiltzea, langile klasearen segurtasuna eta osasuna hobetzeko gutxi edo ezer ez eginez, gutxienez kezkagarria iruditzen zaigu.
Estrategiaren dokumentuak, orrialde luzeetan zehar, lan-merkatuaren ezaugarriez, Euskadiko Negoziazio Kolektiboaren egoera kaskarraz, zenbait kolektiboren kalteberatasun bereziaz, prebentzio-zerbitzuak indartzeko beharraz, osasunerako kalteez eta Osalanen eta Lan Ikuskaritzaren arteko lankidetza handiagoaren beharraz hitz egiten da, bai eta azken horretarako baliabide gehiago jartzeaz ere, besteak beste. Praktikan, hala ere, Estrategiak ez du baliabide-dotazio handiagorik jasotzen, adibidez, Osalan edo Ikuskaritza bezalako erakundeentzat, gaur egun ematen duten zerbitzua hobetzeko eta, tamalez, beste behin ere ikusarazi dute betiko Eusko Jaurlaritzarekin tratatuko dugula; lan-harreman prekarioak iraunarazten dituela, eta badirudi ez zaiola axola langile-klasea gaixotzea edo lanean kalte handiagoak izatea, aplikatzen dituzten politikak kontuan hartuta.
Hala ere, errealitateak egunez egun erakusten digu dokumentu horiek paper bustiak baino ez direla, Eusko Jaurlaritzak herritarren aurrean aurpegia garbitzeko modu bat. Osalani esleitu zaion aurrekontu-dotazioa ikusi besterik ez dago (ustez estrategia osoa gidatu eta koordinatzeko ardura izango duen erakunde publikoa, betiere dokumentu honen arabera): 16,7 milioi €, Eusko Jaurlaritzak 2022rako duen aurrekontu osoaren % 0,1. Datu esanguratsua da, eta Laneko Segurtasun eta Osasunak Eusko Jaurlaritzari zer axola dion eta zer kezka eragiten dion adierazten du.