ELAk Nafarroako aurrekontua KPI eta BPG baino askoz gutxiago hazten delako pisua galtzen duela kritikatu du

2022/10/28
Zor publikoaren ordainketa eta itzaleko bidesaria %20 igo dira legegintzaldi honetan, eta horrek gero eta baliabide gutxiago uzten ditu benetako gasturako. Zerga bilketa nabarmen handituko duten erreforma fiskalak planteatzen ez badira, murrizketak itzuliko dira.

Nafarroako Gobernuak 2023ko Nafarroako Aurrekontuen Aurreproiektua aurkeztu du Ekonomia eta Gizarte Kontseiluan. Etsigarria da Gobernuak ez disimulatzea entzuteko duen interes hutsala, are gutxiago aurrekontu eta zerga politikan parte hartze sozial eta sindikal zabala bermatzeko, ez dago borondate politikorik. Lege izapide hutsa da; bertan, aurrekontua aurkezten da, eta ez da ematen den ezer kontuan hartzeko benetako aukerarik ematen.

Aurrekontuaren aurreproiektuari dagokionez, 129,4 milioi euro handitu da 2022ko behin betiko kreditutik (irailaren 30era eguneratuta dagoena) 2023ko aurrekontu aurreproiektura, 5.748,9 milioi eurokoa izanik. Ildo horretan, honako hau adierazi behar da:

  • Aurkeztutako aurrekontua %2,25 handitu da 2022ko behin betiko kreditutik. Gobernuaren aurreikuspena, berriz, BPGa % 8,2 handitzea eta KPIa batez beste % 8,9 haztea da.

  • Aurrekontuaren zati bat Europako Funtsetatik dator (249 milioi euro). Diru hori unean uneko kontua da, zor publiko gehiago suposatzen duena eta, besteak beste, pentsioak murrizteko baldintza duena.

  • Zorraren ordainketak eta itzaleko bidesariak gora egiten jarraitzen dute. Legegintzaldi honetan 431,3 milioi euro ordaintzetik 628,3 milioi euro ordaintzera igaro da, %20 gehiago. Aurrekontuko 10 eurotik 1 baino gehiago horretara bideratzen da.

  • Elkarrizketa sozialeko erakundeekin, CENekin, UGTrekin eta CCOOrekin, bezerokeria mantentzen dira. Alde batetik, erakunde horiek banatzen dituzten eta iaz berreskuratu ziren aurrekontu partidak errepikatzen dira, hala nola Prebentzioko Lurralde Ordezkariarena edo Berdintasun Ordezkariarena, besteak beste, 1,3 milioi euroren truke. Eta, bestetik, enpresen pribilegio fiskala ez da ikutzen.

  • Osasunbideko itxaron zerrendak izugarri handiak eta kontrolik gabeak diren egoera honetan, osasun gastuak pisua galtzen du BPGrekiko 2022ko gastu aurreikuspena eta 2023ko aurrekontua alderatzen baditugu. Gauza bera gertatzen da Hezkuntzarekin ere.

  • Langile publikoen soldata %3 eguneratuko da, KPIaren oso azpitik, eta horrek esan nahi du erosteko ahalmena galduko dutela. Tamalgarria da Nafarroako Gobernuak, alde batetik, Madrilgo politikaren aitzakian erabaki hori hartzea, eta, bestetik, patronalari mezu bat bidaltzea inflazioaren aurrean langileria pobretu behar dela esanez.

Aurrekontu politikak eta zerga politikak Gobernuak egiten duen propagandaz haratago defendatzen dituen interesak islatzen dituzte, hemen ikusten baita norentzat gobernatzen den.

Aurrekontua defizitari esker egokitzen da, hau da, zorra handituz. Zor publikoaren gehikuntzarekin batera zerga erreforma bat egiten ez bada, diru bilketa handitzeko, progresiboagoa egiteko eta, batez ere, enpresei eta enpresa errentei eta kapitalari presio fiskala handitzeko, murrizketak itzuliko dira. Diru bilketa handitzea Nafarroako Gobernuaren esku dago, horretarako borondate politikoa baino ez da behar.