Zaintza-sistema publiko baten aldeko aldarria Hego Euskal Herrian ELAk deitutako hirugarren greba egunean

2021/03/04

Nahiz eta gutxieneko zerbitzu batzuk guztiz gehiegizkoak izan, greba-eskubidea galarazi diete grebara deitutako sektoreetako langile gehienei – Gutxieneko zerbitzuak, ELAk errekurritu dituenak tribunalen aurrean –, milaka langilek eta herritarrek, oro har, parte hartu dute deitutako manifestazioetan eta protesta-ekintzetan. Gaurkoarekin, hiru greba egun egin dituzte Hego Euskal Herri osoan profesionalizatutako zaintza sektoreetan, erakundeei zaintza sistema publiko, duin, unibertsal eta doakoa eskatzeko.

Goizean goizetik hainbat protesta egin dituzte, eta eguerdian manifestazio jendetsuak egin dituzte Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan. Iruñean egindako mobilizazioan, halaber, Nafarroako lehen Egoitza Hitzarmena lortzeko beharrezko urratsak emateko eskatu diote foru gobernuari.
Manifestazio eta protesta-ekitaldi horietan parte hartu dute, halaber, babestu Bizkaia, Babestu Araba, Gipuzkoako Senideak, pentsiodunen plataformak, kolektibo feministak, Itaia, Irauli Zaintza, Malen etxea eta abarrek.
Ekitaldietan interpelazioa egin zaie hiru foru-aldundiei, udalei eta Gasteizko eta Iruñeko gobernuei, negozioan eta ez pertsonetan oinarritutako egungo zaintza-eredua berehala alda dezaten eskatzeko. Eredu hori defendatzen dute, azazkalekin eta hortzekin, nahiz eta jakin ez diela bermatzen bizi-baldintza duinik ez langileei ez erabiltzaileei (ehunka hildako eta milaka langile kutsatuta pandemia honetan). Eredu horretan, publikoaren eta pribatuaren arteko lankidetzaren gezur handiak honako hauek ezkutatzen ditu:

Plantilla guztiz eskasak, ratio ankerrak dituztenak, lan-karga onartezinak dakartzatenak eta arreta-denbora nahikorik bermatzen ez dutenak. Era berean, urratu egiten da pertsonek zainduak izateko duten eskubidea.
Egutegi ankerrak, agenda aseak edo erabateko eskuragarritasuna.
Soldata horiek ez dute bermatzen hilaren amaierara iristea, eta errealitate horrek eusten dio soldata-arrakalari.
Baliabide materialetan eta babes-neurrietan ez inbertitzea, arrisku larrian jartzen baitu bai langileen bai erabiltzaileen osasuna.
Arreta eskasa, gizatasunik gabea, emakumezko langileen aparteko ahaleginean bakarrik oinarritzen dena.
Pribatizazio galanta enpresen mesedetan, beste ezeren gainetik eta guztien gainetik enpresen hazkundea bilatzen baitute. Zenbat eta langile gutxiago, orduan eta onura gehiago, nahiz eta horrek baldintzak okertzea edo mendekotasuna duten pertsonak artatzeko denbora murriztea ekarri.

Hori dela eta, zaintza publikoaren eredu baten aldeko apustua berehala egiteko eskatu da; eredu horretan, langileak ez dira lan egiteko beldurrez joango. Interes kapitalisten edo alderdikoien aurrean blindatutako sistema:

Langile guztiak publikoak izatea, azpikontratazioaren eta behin-behinekotasunaren gaitza bizi izan duten langile guztiei subrogazioa eta finkotasuna bermatuz.
Txantiloi eta ratio nahikoekin zaintza hurbil eta amultsua bermatzen den tokia. Zaintza behar duten pertsonak modu duin eta integralean artatuak izan daitezen bizitzako ziklo guztietan, jaiotzen garenetik hiltzen garen arte. Hurbiltasunean, kalitatezko tratuan eta pertsonen autonomiarekiko errespetuan oinarritutako zaintza-eredua.
Lan-baldintza duinekin, langileek hilabete amaierara iritsi ahal izan dezaten eta zainketen balio soziala eta produktiboa aitor dezaten.
Benetako neurriekin genero-arrakala ezabatzeko.
Laneko osasuna bermatzeko neurri eraginkorrekin, bereziki arrisku psikosozialen prebentzioarekin.
Eta langileentzako erreparazio emozionalerako plan bat duen sistema bat, pandemiak uzten dituen ondorio larriak, neurri batean behintzat, arinduko dituena.