% 15eko gutxieneko tasaren letra txikia Sozietateen gaineko zergan
PSOEk eta Unidas Podemosek Sozietateen gaineko Zergaren erreforma adostu dute, eta 2022rako Estatuko Aurrekontu Orokorren lege-proiektuan sartuko da. Horrela, zerga honetan % 15eko gutxieneko tasa ezarri nahi da, Joe Biden buru duten potentzia ekonomiko nagusiak planteatzen ari diren tesien ildotik. Hala ere, estatu espainiarrerako proposamena ELGAren proposamenaren zenbait alderditan desberdina da, eta bilketan eragin oso txikia izatea espero da.
Izan ere, ELGAk proposatzen duena ez bezala, gutxieneko tasa hori zergaren zerga-oinarriaren gainean kalkulatuko da, eta ez enpresen mozkinen gainean. «HEHko fiskalitateari buruzko txostena:
erreforma justu baten premia» txostenean azaldu genuen moduan, Estatuko Zerga Agentziak bi metodologia ditu zerga kalkulatzeko. Lehenengoa enpresaren kontabilitate-mozkinaren arabera kalkulatzen da. Hala ere, Gobernuaren proposamenak bigarren metodologia erabiltzen du, hau da, % 15eko gutxieneko tasa hori aplikatzea, baina zerga-oinarriaren gainean, zeina kontabilitate-mozkinen emaitza baita, baina Sozietateen gaineko Zergak jasotzen dituen murriztapen, kenkari eta desgrabazioengatik murriztua. Hau da, kalkulua zerga-oinarriaren gainean egiten bada, tasa efektiboaren emaitza handiagoa izango litzateke kontabilitate-mozkinarekin egiten dena baino.
Zerga Agentziaren datuen arabera, azken 5 urteetan enpresek batez beste beren zerga-oinarrien % 21 inguru ordaindu dute Sozietateen gaineko Zergagatik, baina beren kontabilitate-irabazien % 9 inguru baino ez. Hori dela eta, % 15eko gutxieneko tasaren proposamenak ez du ia eraginik izango Sozietateen gaineko Zergaren bilketan, enpresa gehien-gehienek gutxieneko tasa horren gainetik ordaintzen dutelako zerga-oinarriaren gainean kalkulatuz gero. Nadia Calviño Ekonomia Gaietarako lehen presidenteordeak berak adierazi du !ez dakarrela aldaketa esanguratsurik gure zerga-sisteman”.
80ko hamarkadan, Europako Sozietateen gaineko Zergaren batez besteko tasa nominala % 50 ingurukoa zen, eta gaur egun, berriz, % 22,5ekoa. Baina, ikusi ahal izan dugunez, ehuneko horiek ez zaizkie enpresa-irabaziei aplikatzen. Proposamenak ez dio erremediorik jarriko estatu espainiarrean dagoen karga fiskal bidegabeari. Europako Batzordeak egin berri duen «Taxation Trends in the European Union» txostenaren arabera, Sozietateen gaineko Zerga biltzen duen hogeigarren herrialdea da Espainia (hogeita zazpitik), eta 2019an BPGren % 2,1 bildu zen zerga honekin; PFEZ eta BEZa, berriz, % 8 eta % 6,5 izan ziren, hurrenez hurren. Sozietate Zergaren bilketan, Europako batez bestekoa Espainiakoa baino % 28 handiagoa izan zen.
Sozietateen gaineko Zerga gure lurraldean aztertzen badugu, Bizkaian dugu informazio bereizi handiena. Zerga-oinarriaren gaineko % 24ko tasa orokorra dagoen arren, kenkari batzuek hura murriztea ahalbidetzen dute, adibidez, beste ekitaldi batzuetako emaitza negatiboekin konpentsatzea, I+Gko inbertsioa edo zergapetze bikoitza atzerrian ere jarduten duten enpresentzat. Horrek esan nahi du, enpresek beren mozkinei dagokienez ordaintzen dutena kalkulatuko bagenu, eta ez beren zerga-oinarriaren gainean, Bizkaiko enpresek beren irabazien % 8,3 ordaintzen dutela. Hori oso urrun dago esaten duten % 20tik, eta are urrunago tasa orokorraren % 24tik.
ELAk askotan proposatu du Sozietateen gaineko Zergan kenkariak eta pizgarri fiskalak kentzea, eta gutxienez % 25eko tasa ezartzea enpresen kontabilitate-mozkinen gainean, eta ez zerga-oinarriaren gainean. Hala ere, COVID-19aren krisiak sistema fiskalaren birplanteamendua eragin zuela zirudien arren, ezerk ez du iragartzen erreforma fiskal berriek aberastasunaren banaketa handiagoa eta justua ekarriko dutenik.