ELAk etorkizunean egingo diren murrizketei buruz ohartarazi du

ELAk Espainiako Gobernuak 2021ean eta 2023an egindako bi abiadurako pentsioen erreformaren aurka agertu zen, Europako funtsak jasotzeko baldintza gisa. Lehen fasean, eskubideak murriztu ziren, erretiro atzeratua sustatuz eta erretiro aurreraturako koefiziente murriztaileak aplikatuz. Bigarren fasean, berriz, pentsioa kalkulatzeko behar zen urte kopurua handitu zen, eta horrek pentsioen zenbatekoa murriztea zekarren. Erreforma hauek, gainera, 2011ko eta 2013ko erreformetan egiten ziren murrizketa gehienak kontsolidatzen zituen (besteak beste, erretiro-adina 67 urtera atzeratzea). Gainera, etorkizuneko murrizketei ateak ireki zitzaizkien; izan ere, urte honetatik aurrera eta 3 urtetik behin, AIReF (Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independentea) bezalako erakunde liberal batek pentsio-sistemaren iraunkortasuna ebaluatuko zuen.

AIReFek gaur argitaratu du hiru urteko lehen ebaluazio-txostena. Bertan, Espainiako Gobernuak erabilitako metodologia kritikatu du (Europako Batzordearen oniritziarekin), eta epe laburrean pentsio-sisteman doikuntzarik aplikatu beharko ez den arren, sistemaren iraunkortasuna 2023an egindako ebaluazioan baino egoera okerragoan dagoela adierazi du. Zehazki, pentsioen gastuaren presioa, 2024an, aurreko urtean baino BPG-aren % 0,4 handiagoa da orain.

Era berean, ohartarazi du pentsioen gastuaren dinamika horrek esan nahi duela 2022-2050 urteen artean Gizarte Segurantzaren Funtsetatik edo Administrazio Zentraletik datozen transferentziak handitu beharko direla, eta horrek baliabide erabilgarriak gutxitzea eragingo duela, gastu publikoko beste partida batzuk finantzatzeko. Azken batean, gastu publikoan murrizketak egongo dira prestazioak ordaindu ahal izateko.

Gogoratu behar da lehen berrikuspen honen ondoren doikuntzak ez aplikatzeko arrazoietako bat Gobernuak Estatuak Gizarte Segurantzari egindako transferentziak sistemaren diru-sarrera gisa sartu izana dela, diru-sarrerak nabarmen handitzea ahalbidetu baitute. Era berean, txostenetik ondorioztatzen da 2021 eta 2023 erreformek eragin handiagoa izan dutela gastuetan diru-sarreretan baino, eta horrek aurreikusten du doikuntza gehiago egin beharko direla etorkizunean.

ELAk ohartarazi duenez, AIReFen ustezko inpartzialtasuna gorabehera, erakundeak sistemaren jasangarritasunerako neurri eraginkor gisa erakusten ditu Rajoyren Iraunkortasun Faktorea edo pentsioak KPIarekin ez handitzea, neurri horiek oso kaltegarriak izanda langile klasearen pentsioentzat.

ELAk uste du 2023ko erreformak atea zabalik utzi zuela AIReF bezalako erakunde batek, hiru urteko ebaluazioen bidez, langile klasearen pentsioetan murrizketak eragingo dituzten neurriak gomendatzeko. ELAk neurri horiek errefusatu ditu, eta azken urteetan izan diren murrizketa guztiak iraultzea eskatu du: erretiro-adinera 65 urterekin itzultzea, erretiro aurreratuan eta partzialean egindako murrizketetan atzera egitea eta pentsioa 15 urteko kotizazioaren arabera kalkulatzea, besteak beste.