Etxebizitzaren Legearen proposamenak ez dio alokairuen prezio garestiei irtenbiderik ematen

Joan den astean itxi zen PSOE-Unidas Podemosen arteko akordioa, 2022. urteko aurrekontuak onesteko. Azken oztopoa etorkizuneko Etxebizitza Legean zegoen, orain arte alde batera utzita zegoena, baina azkenean adostasuna aurkitu duena. Legearen behin betiko zirriborroa ezagutzen ez bada ere, proposamenek erakusten dute anbizio falta handia dagoela alokairuen prezioa mugatzeko eta etxebizitza eskuratzeko arazoari aurre egiteko; izan ere, prezioak maximoetan daude eta langile-klasea COVID-19 krisiaren ondorioak jasaten ari da.

Hasteko, oraindik ez da definitu legea noiz sartuko den indarrean, baina Gobernuak 18 hilabeteko luzapena eman nahi du aplikatzen hasi arte, eta horrek alokairu-prezioak igotzea eragin lezake aldi horretan.

Gainera, legearen aplikazioa autonomia-erkidegoen eta udalen esku uzten da (etxebizitza-arloko eskumena deszentralizatuta dago). Autonomia-erkidego askok, hala nola Madrilek edo Andaluziak, inolako lotsarik gabe adierazi dute ez dutela araua aplikatuko. Beraz, herren jaioko den legea izango da.

Hala ere, Legea aplikatzea erabakitzen duten autonomia-erkidegoetan, alokairuen muga erkidegoek berek zehaztutako “eremu tenkatuetan” bakarrik aplikatuko da. Eremu tenkatu horiek zehaztu gabeko eremu geografikoak dira (auzoak, barrutiak,etab.) non azken urteetan alokairuen prezioak nabarmen igo diren, azken 5 urteetan KPIa baino 5 puntu gehiago hain zuzen ere. Eremu horietan soilik mugatuko dira alokairuen prezioak, higiezinaren jabetzaren arabera.

10 etxebizitza baino gehiago (edukitzaile handiak) dituzten pertsona juridikoentzat (enpresak, funtsak, bankak, etab.), alokairuaren prezioa murriztu egingo da, Gobernuak finkatutako eta oraindik zehaztu gabeko indize batera iritsi arte. Gainerako kasuetan (10 etxebizitza baino gutxiago dituzten pertsona juridikoak eta pertsona fisikoak), maizterrek kontratuaren 3 urte arteko luzapena hartu ahal izango dute, egungo baldintza berdinetan, eta kontratu berriek ezin izango dute aurrekoen balioa gainditu. Hau da, alokairuaren prezioak izoztu egingo dira. Arazoa da une honetan prezioak maximoan daudela, beraz, arazoak bere horretan jarraituko du.

Azpimarratu behar da alokairuan dauden jabegoen %80 pertsona fisikoen eta jabe txikien esku daudela eta alokairuaren prezioa murrizteak ez diela eragingo maizter gehienei. Gainera, gaur egun jabeek PFEZean hobari garrantzitsuak dituzten arren, alokairuan lortutako errenten %90erainoko hobaria emango zaie alokairuaren prezioa gutxienez %5 gutxitzea erabakitzen dutenei. Horrek esan nahi du zerga gutxiago bilduko dela jabeen eta errenta handien mesedetan. Ez da ahaztu behar neurri horiek eremu tentsionatuetan soilik hartuko direla, eta eremu geografiko gehienak prezio-mugetatik kanpo geratuko direla.

Beste neurri handi bat Gazte Bonoa da: hilean 250 €-ko zuzeneko laguntza 2 urtez, 18 eta 35 urte bitarteko eta 23.725 €-tik beherako errenta duten gazteentzat. Hala ere, alokairuaren prezioak mugatzeko neurri gehigarririk hartu gabe, zuzeneko laguntza horiek alokairuen prezioen gorakada batean islatu daitezke jabeen partetik.

Era berean, etxebizitza berrien %30 etxebizitza publikoetarako gordetzea ere lortu nahi da, erdia alokairu sozialekoak izanik. Hala ere, etxebizitza publikorako erreserba hori ez da nahitaezkoa oraingoz, baizik eta aukerakoa. Etxebizitza hutsen arazoari dagokionez, OHZren %150erainoko errekargua ere aukerakoa izango da udalentzat, baina hori gerta dadin, jabeak 4 higiezin baino gehiago izan behar ditu eta etxebizitza huts bat baino gehiago udalerri berean. Eusko Jaurlaritzaren Etxebizitza Hutsei buruzko Dekretuaren norabide berean, neurri hori aplikatzea udalen esku dago, eta, ezarritako irizpideak kontuan hartuta, errekargu eskasa izateaz gain, ez du aldaketa nabarmenik ekarriko.

Proposamenak ez du ezer esaten etxegabetzeen arloan, adibidez, familia ahulen etxegabetzeak debekatuz bizitoki-alternatibarik gabe edo edukitzaile handiak behartuz alokairu soziala eskain diezaieten familia ahulei kaleratze bat egin aurretik. Era berean, ez dago neurririk bankuak eta funts putreak, 2008ko krisiaren erantzuleak eta diru publikoarekin erreskatatu zirenak, erantzule egiteko.

ELAk, behin betiko testuaren zain, salatu nahi du Etxebizitzaren Legearen proposamena ez dela nahikoa, eta ia ez duela eraginik izango alokairu-prezioen jaitsieran. Ezinbestekoa da legean premiazko neurriak sartzea alokairu-prezioak benetan murrizteko, ez soilik tentsionatutako eremuetan, baizik eta udalerri eta hiri guztietan, bai eta hutsik dauden etxebizitzen parkea mobilizatzeko eta alokairu soziala sustatzeko ere, horrela langile-klaseak etxebizitza duina eskura dezan. Ildo horretan, ELAk joan den azaroan Alokairuaren Prezioa Arautzeko Legearen aldeko adierazpena egin zuen.