Gizarte Segurantzaren kudeaketa ekonomikoaren transferentzia ala gaiari buruzko azterketak egitea?

Ekarri dezagun gogora orain urtebete gertatutakoa. Sanchezen gobernuak agindu zuen urte horretako martxoan gauzatuko zela farmazia-produktuen, eskola-aseguruaren eta enplegu-erregulazioko espedienteek eragindako langileen erretiro arruntaren aurreko laguntzen gaineko legedi-eskumenen eskualdaketa. Azkenean ez zen halakorik gertatu, adostutakoa ez zen bete. 2020ko martxoaren 16an Transferentzien Batzorde Mistoa bilduko da, eta, ustez, gai horien transferentziak gauzatuko dira, Pedro Sanchezen gobernuak egin duen transferentzien "gutxi gorabeherako egutegiaren" lehen blokea osatzen baitute.

Egutegia beste hiru transferentzia-blokek osatzen dute. Bigarren blokea (espetxeen kudeaketa, besteak beste) 2020ko bigarren seihilekoan egingo da, eta hirugarrena eta laugarrena 2021ean (kreditua eta bankua, hidrokarburoak, Estatuko sektore publikoa, aireportuak, immigrazioa, etab.), hurrenez hurren, lehen eta bigarren seihilekoan. Azken blokea "Gizarte Segurantzaren kudeaketarekin zerikusia duten gaiak aztertzeko azterlanak hastea" izango da, bakar-bakarrik eta hitzez hitz.

Albistea ezagutu bezain laster, EAJko buruzagiek "historikotzat" jo zuten albistea, Estatutua lortzeari begira lehenagoko eta geroko bat markatzen zuela esan zuten.

Kronograma desberdinak irakurri eta aztertu behar izan ditugu. Gaur egun ez dago inolako transferentziarik egiteko benetako akordiorik, ezta akordio irmorik ere (Espainiako gobernuak aldebakartasunez egindako egutegia baino ez, nahiz eta badirudi Eusko Jaurlaritzak ontzat ematen duela).

Eta are gutxiago, Gizarte Segurantzaren kudeaketa ekonomikoari dagokionez.

"Ikasgaiak aztertzeko ikasketak hasteko borondatea" besterik ez dago, eta esaldi horretatik ez da ondorioztatzen ezer transferitzeko konpromisorik.

Zaila da sinestea urtebete behar izan bada farmazia-produktuen gaineko transferentziak, eskola-asegurua eta enplegu-erregulazioko espedienteek eragindako langileen erretiro arruntaren aurreko laguntzak gauzatzeko, sei hilabeteko epean hain gai eztabaidagarria aztertu eta ebatziko denik.

Hala eta guztiz ere, ez dezagun ahaztu kudeaketa transferituko litzatekeela, hala badagokio, hau da, ez da eskumenik izango politikak erabakitzeko, dena Espainiako estatuan ezarritako esparruaren barruan arautuko da.

Gai honek, kutxa bakarraren betiereko eztabaida zabaltzen du. Eusko Jaurlaritzak uko egin dio, esplizituki, kotizazioen kudeaketari eta prestazioen ordainketari, bere posizio historikoari buruzko eskumen-utzikeria eginez. Zer da Gizarte Segurantzaren kudeaketa, biltzea eta ordaintzea ez bada? Aurreko argudioan eta iraganeko esperientzietan oinarrituta (enplegu-politika aktiboekin gertatu zen bezala, transferentzia, kasurik onenean, bulegoetako errotuluak aldatzera mugatuko litzateke, ezer gehiago), eztabaida horrek oso ibilbide laburra du. Beste behin ere, autonomiari eta erabakitzeko gaitasunari dagokienez, denak berdin jarraituko du.

Eusko Jaurlaritzak Estatutua erabat lortzearen alde duen jarrera ikusita, bitxia da eskumen osoa duten gaietan, 1.080 euroko pentsio-osagarri bat ezartzean bezala, gauzatu nahi ez izatea.