Iraunkortasunaren Faktorea, pentsioen beste murrizketa bat

2021/04/29
2011n onartutako pentsioen erreformak, Zapaterok CEOE eta CCOO eta UGT sindikatuekin adostutakoak, murrizketa handiak egin zituen. Ezagunena erretiro-adina 67 urtera atzeratzea izan zen. Beste elementu garrantzitsu bat, gutxi ezagutzen dena, Iraunkortasun Faktorea ezartzea izan zen, 2027an indarrean jarri behar zena.

Erreformaren 59. xedapen gehigarriak honako hau adierazi zuen: "2027tik aurrera, sistemaren funtsezko parametroak berrikusi egingo dira, berrikuspena egiten den urtean biztanleen 67 urteko bizi-itxaropenaren bilakaeraren eta 2027an 67 urteko bizi-itxaropenaren artean dauden aldeengatik. Berrikuspen horiek 5 urtean behin egingo dira, erakunde ofizial eskudunek egindako aurreikuspenak erabiliz ".

Hau da, Iraunkortasun Faktorea pentsioak doitzeko mekanismo automatikoa da. Gobernuari gaitasuna ematen zaio pentsio berriak murrizteko, bizi-itxaropena handitzen bada. Itxaropena urte gehiago bizitzea bada, hileko diru-sarrerak murrizten dira.

Faktore hori indarrean jartzeak pentsioak murrizteko politikan aurrekari bat ekarriko luke; izan ere, txandakako gobernua gaitzen du murrizketa horiek onartzeko, berariazko legeetara jo behar izan gabe. Horregatik, mekanismo hori indarrean ez jartzea pentsioen defentsaren ardatz nagusi bihurtzen da.

Rajoyk 2013an onartutako pentsioen erreformak 2019rako Iraunkortasun Faktorearen aplikazioa aurreratu zuen. Baina 2018ko aurrekontuek (Montororen aurrekontuak), Rajoyk eginak eta Pedro Sanchez gobernuan zegoenean behin betiko onartuak, faktore hori indarrean sartzea atzeratzen dute berriro, data zehatzik gabe, baina muga 2023ko urtarrilaren 1a jarrita.

2021ean sinatutako Toledoko Itunaren akordioak, ELAk jada baloratu zuenak (sartu esteka), ez du Iraunkortasun Faktorea aipatzen. Hala ere, Pedro Sanchezen Gobernuak adierazi du Bruselarekin adostu duen pentsio erreforman Iraunkortasun Faktorea ezaugarri bereko beste batekin ordezkatuko duela.

Sanchezen pentsio erreformak murrizketa handiak izango ditu. Epe laburrean aizkorakada handi bat emango zaio erretiro aurreratuari, eta urtearen bigarren zatian pentsioa kalkulatzeko kontuan hartzen den urte-kopuruak gora egingo du, alarguntasun-pentsioak "erreformatuko" dira eta iraunkortasun-faktore berria arautuko da.

ELAk, Euskal Herriko gehiengo sindikaleko gainerako sindikatuekin batera, greba orokorrak deitu genituen 2011ko (CCOO eta UGT sindikatuek bermatuta) eta 2013ko erreformen aurka. Pentsiodunen mugimenduarekin adostutako 2020ko urtarrileko greba orokorrean, bi erreformen murrizketetan atzera egitea eskatu genuen (besteak beste, Iraunkortasun Faktorea), baita 1.080 euroko gutxieneko pentsioa ezartzea ere.

Espainiako Gobernuak orain proposatzen duen erreformak ez die erantzunik ematen eskaera horiei, eta, gainera, atzerapauso berriak ekarriko ditu pentsioetan. Hori dela eta, maiatzaren 29an pentsiodunen mugimenduak deitutako mobilizazioetan parte hartzeko deia egin du ELAk, eta pentsio sistema publiko duina defendatzeko mobilizazio berriak deitzeko borondatea agertu du.