COVID-19arekin kutsatu den Osakidetzako langileen %80 lanean kutsatu da, babes-neurri faltagatik

ELAk salatu duenez, lehen olatua izan eta zortzi hilabetera, eta planifikatzeko eta baliabideak biltzeko denbora nahikoa egon denean, Osakidetzak babes-material nahikoa eman gabe jarraitzen du gaur egun. "Onartezina da osasuna bermatzeko irizpideak jarraitu beharrean, Osakidetzak irizpide ekonomizistak".

Izan ere, martxoaren hasieratik, Osakidetzako 3.302 langilek eman dute positibo, eta kutsatze-tasa plantillaren %25era iritsi da ESI batzuetan. ELAren ustez, argi dago, gainera, askoz kutsatze gehiago daudela, lehenengo hilabeteetan egiten ziren PCR probak oso mugatuak baitziren.

Egungo testuinguru epidemiologikoan, laguntza-presioa handitzen ari den aldi berean, agerraldi kezkagarriak agertzen ari dira hainbat ospitaletako profesionalen eta pazienteen artean, hala nola Gorliz, Basurtu edo Donostian. Gorlizko Ospitalean, adibidez, bisita batek eragindako kutsaduraren ondorioz, langileen %10 eta pazienteen %20 kutsatu dira. Halaber, irailaren 30etik urriaren 31ra, Donostialdea ESIan, 114 profesionalek eman zuten positibo, eta Basurtun, 86k. Urriaren 31n, Osakidetzako 600 langile positibo ziren, eta beste 492 bajan zeuden, hala izan zitekeelakoan.

ELAk ziurtatu duenez, gaur egungo errealitatea da COVID-19 eremutzat jotako eremuetan material nahikoa dagoela; baina ez da horrela kalifikatuta ez dauden eremuetan, Osakidetzak, protokoloen interpretazio murriztailea eginez, maskara kirurgiko bat baino ez baitu ematen, nahikoa dela argudiatuz, pazienteek eta senideek ere badutelako. Hala ere, ELAk dio errealitatea oso bestelakoa dela: maskara gaizki toleratzen duten pazienteak badira; maskara uneoro eramaten ez duten pazienteak; miatzeko edo jaten ematea bezalako oinarrizko gaietarako erretiratzen diren maskarak... "Ez dirudi logikoa, Nafarroan, ELAk eskatuta, eskola-jantokietako begiraleei FFP2 maskara bat ematera behartu duten bitartean, zikin gisa kalifikatuta ez dagoen eremuan lan egiten duten Osakidetzako langileek maskara kirurgiko bat eramatea", salatu du.

Gauzak horrela, ELAk hilabeteak daramatza eskatzen, parte hartzen duen foro eta organoetan, profesional guztiei FFP2 maskara bat emateko, uste baitu irizpide hori bermatzailea dela eta kutsatzeko aukera murrizten duela, bai pazienteetatik profesionaletara, bai alderantziz. Izan ere, duela egun batzuk, sindikatuak berriro salatu zuen gabezia hori Eusko Legebiltzarreko Osasun Batzordean.

Sindikatuak gogorarazi duenez, protokoloak Osakidetzari FFP2 maskarak eremu garbian jartzera ez behartzeak ez du esan nahi ezin duenik egin. Protokoloak profesionalak babesteko gutxieneko materiala ezartzen du. "Profesionalen osasunarekin benetan kezkatuta egongo balitz, ez luke inolako eragozpenik izango gutxieneko babes-indize horiek gainditzeko eta langile guztiei babes handiagoa emateko, LH2 bat emanez. Leku garbi eta zikinak ulertzen ez dituen pandemia baten aurrean gaude. Ez dago desberdintasunik osasun-espazioen eta ez-sanitarioen artean. Birusa gurekin mugitzen da. Osakidetzak, ordea, bere erantzukizuna saihestu nahian, kutsatzeak lanetik kanpo gertatzen direla dio.

Hala ere, nahikoa da kutsatzeak aztertzea, lan-jatorria dutela ikusteko: 3.302 kutsatuetatik 1.226 erizaintzako langileak dira, 782 medikuak eta 657 erizaintzako laguntzaileak, hau da, kutsatze-tasarik handiena pazientearekin harreman zuzenagoa duten kategorien artean dago. "Langile horiek jokabide arduragabeagoa al dute lanetik kanpo? Argi dago ezetz ", azpimarratu du ELAk.

Egoera "oso larria" dela ziurtatu du. Agerikoa iruditzen zaio Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak zuzendutako osasun-kudeaketan irizpide ekonomizistak eta aurrekontuak aurrezteko irizpideak lehenesten jarraitzen dutela, profesionalen osasuna babesteko irizpideen aldean.

"Onartezina" iruditzen zaio lehen olatuan tinko aritu diren langileei fisikoki, animoz eta emozionalki errekuperatzeko aukerarik eman ez izana, eta, orain, olatu berri honetan, kutsatze, baja eta ondorio mediko gehiagora kondenatzea.

Azkenik, ELAk gogorarazi du plantilla horrek, lehen olatuan lan egin behar izan zuen egoera kezkagarriaz gain, egituraz jasaten ari dela lanaren gainkarga sistematikoa, %40tik gorako behin-behinekotasun-tasak eta osasun-sistema publikoaren pixkanakako desegitea, zalantzarik gabe, azken urteetako murrizketa-politiken ondorio zuzena baita. Egoera horrek ere kalte egin du eta krisiaren erantzuna oztopatzen jarraitzen du. Eta, zalantzarik gabe, langileen segurtasun- eta osasun-baldintzetan ere eragiten du.