Deforestaziorik gabeko produktuei buruzko Europar Araudia indartzeko eskaerarekin bat egin du ELAk
Hornikuntza kateetan deforestazioaren aurka borrokatzeko Europar Batasunaren Erregelamenduaren testua berriro irekitzeko saiakeren aurrean gizarte zibilak egindako adierazpena:
Krisi klimatiko, ekologiko eta sozial globalak neurri sendo eta koherenteak eskatzen ditu. Deforestaziorik gabeko produktuei buruzko Europako Batasunaren Araudian (EUDR) jasotako betebeharrak atzeratzeko eta murrizteko saiakeren aurrean, gure babesa berresten dugu. Erregelamendu horrek basoen osotasuna babesten du, tokiko komunitateen eskubideak defendatzen ditu, eta funtsezko tresna da deforestazioarekin lotutako emisioak murrizteko. EBk ezin du orain atzera egin: behar den arduraz jokatzeko betebeharrak ahultzea edo korporazio handientzat salbuespenak irekitzea atzerapauso onartezina da.
2024an, gainbehera larria eta etengabea bizi izan zuten munduko basoek, eta horrek gero eta gehiago urruntzen du 2030erako kontserbazio helburuak betetzea. 8,1 milioi hektarea baso galdu ziren modu iraunkorrean, horien artean 6,73 milioi hektarea baso tropikal primarioak, zeintzuen suntsiketak 3.100 milioi tona metriko berotegi-efektuko gas askatu zituen. Biodibertsitatearen Eremu Berezietako basoen galera % 47 hazi zen aurreko urtearekin alderatuta, eta funtsezko habitatak arrisku handiagoan jarri ziren. Galera horiek karbono emisio gehigarriak, biodibertsitatearen galera itzulezina eta komunitate lokalentzat eta indigenentzat suntsitutako etxeak adierazten dituzte. Hornikuntza kate horiek ikertzeko eta zigortzeko gaitasuna murriztea litzateke deforestazioarekin lotutako produktuak Europako merkatuan sartzen jarraitzea.
Deforestazioa nagusiki nekazaritza industrializatuak bultzatzen jarraitzen du (%86). Arazo sistemikoa da, bai barne kontsumoari bai nazioarteko merkataritzari lotua, eta aldaketa sakonak eskatzen ditu lurzoruaren eta merkataritzaren erabileraren kudeaketan. Nahitaezko neurririk ez dagoenez, errazagoa da basoen suntsiketarekin lotutako produktuak nazioarteko merkatuetara iristea. Europako Erregelamenduak zuzenean eragiten die hornikuntza kate horiei: ahultzea edo hutsuneak uztea jarduera kaltegarriei bide ematea litzateke.
Aldi berean, epe ertaineko datuek gogorarazten dute politika eta ekintza publikoak joerak alda ditzakeela: FAOk azpimarratzen du basoek presiopean jarraitzen dutela eta muturreko gertakariek (suteak, nekazaritzaren hedapena, lurren akaparamendua) denbora gutxian aurrerapenak eragin ditzaketela. Horrek erakusten du EUDR beharrezkoa dela, bai hobekuntzak finkatzeko, bai atzerapausoak prebenitzeko. Europako Batzordeari, EBko Kontseiluari eta Europako Parlamentuari eskatzen diegu:
1. Deforestazioaren aurkako Europako araudia ez ahultzea. Enpresen arreta egokia murrizten duen edozein aldaketak arauaren xedea eta konfiantza publikoa ahultzen ditu. Segurtasun juridikorik eza eragiten du, eta araua betetzeko beren burua prestatu duten eta inbertitu duten sektore ekonomikoak eta herrialde ekoizleak zigortzen ditu.
2. Gogor lan egin behar da herrialde ekoizleekin, enpresekin, nekazari txikiekin eta gizarte zibilarekin, araudi horren arrakasta eta aplikazio arina bermatzeko. Agintariak eta enpresak araudi horren eskakizunetara egokitzeko behar diren 12 hilabete gehigarriak igaro behar dira.
3. Erabateko gardentasuna: Europako kontsumitzaileek eskubidea dute jakiteko ea beren kafeak, txokolateak, palma olioak, animalien elikaduran erabiltzen den sojak, haragiak edo larruak basoak suntsitzen laguntzen duten.
Araudi hori ezinbesteko eragilea da deforestazioaren eta klima aldaketaren aurkako borrokan: natura babesten du, merkatu arduratsuagoak bermatzen ditu eta EBren lidergo klimatikoa indartzen du. Hori ahultzeko edozein saiakera arbuiatzen dugu eta Europako erakundeei eskatzen diegu beren erretorika ekintza bihur dezaten: legea betearazteko baliabideak, kontrolak eta borondate politikoa. Basoen eta justizia ekologiko eta sozialaren etorkizuna jokoan dago.