Ingurumena

Europako Batzordeak Europar Batasuneko estatu kide guztiei gasaren kontsumo murrizketa exijituko die. Errusiako gasaren hornikuntza murrizketek ziurgabetasun handiko negua suposatuko dute energetikoki. Zalantzazko egoera hau bi urtez luzatu daitekeela iragarri du Batzordeak.

Ezin dugu jada klima aldaketa geldiarazi, baina eragingo dituen ondorioetara egokitu gaitezke. Baina hartu beharreko neurriak ez dira arlo pertsonalean hartu behar, ELAk politika publikoen egokitzapena exijitzen du, langileok ez gaitezen izan eragin larrienak pairatuko ditugunak.

ELAren ustez, Hego Euskal Herriko eredu energetikoa da egungo krisi energetikoaren erantzulea, eta deitoratu du gobernuek ez dutela interesik trantsizio energetiko justua egiteko. Sindikatuak dio energia-krisia egiturazkoa dela, eta energiaren egungo egoera, aldakorra eta kezkagarria, ez dela soilik Europako gerraren ondorioz gertatu.

Menpekotasun energetikoa dugu beste herrialde batzuekiko eta energia fosilekiko, biei bilatu behar zaie irtenbidea. Inflazioa geldiarazteko neurriak soilik ez dute ezertarako balio, arazoak hor jarraituko du eta egoera larriagoetara eramango gaitu bidezko trantsizio energetiko bat berehala martxan jartzen ez bada.

Ingurumen-fiskalitatearen helburua ingurumenaren ikuspegitik jarrera positiboak sustatzea da, eta, horrez gain, ingurumen inpaktua duten erabakien arduradunek beste modu batera kontuan hartuko ez lituzketen gizarte-kostuak beren gain hartzea. Horrela, naturaren eta pertsonen kalterako sortutako edo kontsumitutakoa murriztuko da. Aberastasunaren banaketa hain desberdinaren eta sortutako ingurumen arazoekiko erantzukizunik ezaren aurrean, ingurumen fiskalitateak tresna bat izan behar du arrakala hori murrizteko, ez bakarrik ingurumen politikari dagokionez, baita politika ekonomiko eta sozialetan ere.

Europar Batasunak errusiako petrolioarekiko, gas naturalarekiko eta ikatzarekiko mendekotasuna murrizteko, planak berak ezartzen dituen helburuak ez dira beteko proposatzen diren neurri eta politikekin. 2050erako karbono-neutraltasuna, energia kontsumoa murriztea, energia berriztagarrietarako trantsizioa eta ahulenak babestea.

Energia fosilaren ordezko gisa hidrogenoarekiko interesa eta propaganda, ez da Eusko Jaurlaritzarena edo Nafarroako Gobernuarena soilik. Europan ere hidrogenoaren aldeko kanpaina bultzatzen ari dira, enpresa energetiko handien eta Europako funtsen eskutik. ELAk argi du hidrogenoa ez dela energia iturri berriztagarria, nahiz eta berdez margotu nahi izan duten ,eta ez dela erregai fosilen alternatiba. Zorionez, nazioarteko sindikalismoaren zati bat ere gure iritzi berekoa da. TUEDek, Demokrazia Energetikoaren aldeko Sindikatuen Sareak, hidrogenoari buruzko azterketa zabala argitaratu du. Dokumentuaren arabera, ahots politiko nagusiek eta sektore pribatuaren interesek hein handi batean moldatu eta zuzendu dituzte hidrogenoari buruzko eztabaidak, eta are gutxiago, zalantzan jarri egungo politikak.

Ekainak 5, Ingurumenaren Nazioarteko Eguna. Aurrean ditugun erronkak izugarriak dira. Krisi energetikoa, hainbat materialen eskasia, eta klima aldaketa, besteak beste, larrienak. Sistema energetikoa aldatu behar dugula inoiz baino argiago dugu. Energia fosilekiko dugun menpekotasuna izugarria da, eta honek ekonomian eta ingurumenean du eragina. Ez badugu bidezko trantsizio energetiko bat aurrera eramaten etorkizun iluna izango dugu, bai enplegu duinak defendatzerakoan, baita gure bizimodua aurrera ateratzerakoan.

ELAk maiatzaren 28an Iruñean beste energia eredu baten alde deituriko manifestazioa babestu du. Komunitate deskarbonizatu baterako trantsizioa modu erabakigarrian eta azkar egiteko beharra dagoelako. Unea da planifikazioak premiaz eguneratzeko. Etamomentua da gure lurraldea modu globalean antolatzeko eta baliabideak sektore ekonomiko eta sozial guztiak deskarbonizatzera modu eraginkorrean bideratzeko.

Gaur maiatzaren 19an Bilbon bildu gara ELA, LAB, CCOO, UGT, ESK, STEILAS, ETXALDE eta HIRU sindikatuak, eta zera adierazi nahi dugu, gurea egiten dugula elikadura burujabetzaren aldeko aldarria. Elikadura osasuntsua, beharrezkoa, berebizikoa eta eskubide kolektibo unibertsala da eta nekazaritza, abeltzantza, arrantza eta basogintza sektore estrategikoak dira edozein herrialderentzat.

ELAren ustez ere, inposatu nahi diren megaproiektuak ez dira alternatiba krisi ekologiko, sozial eta energetikoaren aurrean. Ez dira energetikoki eraginkorrak, horiek garatzeko energia fosil kopuru handiak bideratu behar baitira, eta ez dute energiaren kontsumorako eskubidea demokratizatzen. Inbertsoreentzat aldiz, baliabide natural publikoak eta Europatik datozen diru funtsak eskuratzeko modua dira. Hori da negozioa.

Hondakinei eta Ekonomia Zirkularrari buruzko apirilaren 8ko 7/2022 Legearen helburua ekonomia zirkularraren oinarriak ezartzea da. Eta sistema errotik aldatzetik urrun geratuko den arren, hondakinen kudeaketari buruzko araudi zorrotzagoa ezartzen du, helburu argiak ezartzen dituelako eta interpretazioari zirrikiturik uzten ez diolako.

ELAk salatu du Europar Batzordeak Espainiako eta Portugaleko gasaren prezioa mugatzeko iragarritako neurria propaganda hutsa dela eta ez duela eragin handirik izango elektrizitatearen prezioan. Izan ere, oraindik ere zehaztasun falta handia badago ere, funtsean, elektrizitatea sortzeko erabiltzen den gasari urtebetez, batez beste, 50 euroko muga jartzea da asmoa. ELAk azpimarratu du neurri horrek enpresen etekinak gehiago handitu besterik ez duela egingo. Gauzak horrela, elektrizitatearen prezioa ezartzeko sistema aldatzea eta energiaren prezioari benetako muga jartzea eskatu du sindikatuak, lehentasuna herritarrak izan daitezen, ez, ordea, enpresa elektrikoen irabaziak bermatzea.

Azken hamarkadan EAE eta Nafarroan ez da emisio murrizketa esanguratsurik izan. IPCCren azken txostenak dio azken hamarkada izan dela historian emisio gehien erregistratu dituena eta Hego Euskal Herria ez da salbuespen bat. Nahiz eta politika publikoek klima aldaketaren aurka egiten dutenaren propaganda ugari jaso, benetako egoerak argi erakusten du aurrerapenik eza. Ez dute klima aldaketa eragiten duen garapen eredua kolokan jartzen, ez eta sistema eraldatzeko neurri eraginkorrik hartzen.

Legeak sartutako aurrerapenak ez dira nahikoak egungo hazkunde-eredu jasanezinari aurre egiteko. Legeak ez du jasotzen klima-aldaketari aurre egiten laguntzen duen neurri fiskal zehatzik.

ELAko militanteek elkarretaratzea egin dute Iberdrola Dorrearen aurrean, Bilbon, energiaren prezioaren igoera arintzeko Sanchezen gobernuak iragarritako azken neurriak salatzeko. ELAren ustez, energiaren prezioei gehienezko muga jartzen ez bazaie, herritarrak izango dira krisiaren faktura ordainduko dutenak, eta, aldi berean, multinazionalen espekulazio energetikoa babestera diru publikoa bideratuko dela salatu du.

ELAk babesa adierazten die abeltzaintza iraunkorraren eredua defendatzeagatik epaitegitik pasako diren pertsona eta kolektiboei. Sindikatuaren ustez ingurumenaren defentsa kriminalizatzeak eta judizializatzeak mobilizazioak neutralizatzea baino ez du bilatzen.

Hainbat erakunde ekologistak, gizarte mugimenduk eta sindikatuk (ELA barne) manifestazioa deitu dute martxoaren 26rako, larunbata, Bilbon, argiaren eta energiaren prezioaren igoeraren aurka protesta egiteko. Sakeoari ez! Lelopean Energia eskubidea! Martxa arratsaldeko 6etan hasiko da Arriaga plazatik. Deialdia egin duten erakundeek salatu dutenez, egungo argindarraren igoera bultzatzen duten faktore koiunturalak dauden arren, sakoneko arazoa konpainia elektriko handien neurrira egindako sistema elektrikoaren diseinua da.

Ukrainaren eta Errusiaren arteko gerra herrialdea, literalki, suntsitzen ari da, airea, ura eta lurra kutsatuz. Gatazkan dauden eremuetako biztanleen osasunean eragin kaltegarriek gerra amaitu ondoren ere iraungo dute.

Itun honen edukia material honen bizitza ziklo osoari helduko dion estrategia bat izango da, ekoizpenetik hasi eta ezabatzeraino, diseinutik eta erabileratik pasatuz.

IPCCren txostenaren arabera, giza jatorriko berotegi efektuko gasen isurketek eragindako klima aldaketak giza ongizatea, natura eta planetaren osasuna mehatxatzen ditu.

Krisi ekologiko eta sozial betean gaude, eta ataka larri honetatik ateratzeko antolatu beste aukerarik ez dago. Gai honen inguruan hausnartzeko ELAk eta Manu Robles-Arangiz Fundazioak formazio jardunaldia antolatu dute, Aldaketaldia 2022 ekimenaren baitan. Hiru izan dira mintzatu diren lagunak: Ainhara Plazaola –ELAren ingurumen arduraduna–, Mikel Gomez –Sukar Horia ekimeneko kidea– eta Yayo Herrero –ingeniaria, ikertzailea eta militante ekofeminista–.

Zaldibarko zabortegia behera etorri zeneko bigarren urteurrenean, ELAk elkarratearatzeak deitu ditu bere egoitzen atarian. 2020ko otsailaren 6an gertatu zena ez ahazteko eta erantzukizunak argitzeko.

Otsailaren 6an, igandean, bi urte beteko dira Zaldibarko Verter Recycling zabortegia erori zela. Bi langile, Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze, zabor artean lurperatu zituzten. Hori dela-eta, otsailaren 6an mobilizazio bat antolatu da. ELAk bat egiten du ekimenarekin.

Abenduan onartu zuen Eusko Jaurlaritzak Tapia Legea bezala ezaguna egin den araua. Hasiera batean proiektu publikoetara mugatzen zen, baina orain proiektu pribatuetara ere zabaldu nahi dute aukera. Inposaketarako tresna bat da, gaur egungo Lurralde Antolaketarako araudia hankaz gora jartzen duena.

Europar Batzordeak hurrengo egunetan inbertsio jasangarrien zerrenda argitaratuko du, eta energia nuklearra eta gasa energia berriztagarritzat hartuko omen ditu. Broma dirudi, baina ez, egia da, eta onartezina. Horrela ez dira Europar Batasunaren konpromiso klimatikoak beteko.

Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agenda Ministerioak Burgos-Gasteiz AHT linearen proiektuaren dokumentu informatiboa behin betiko onartu berri du, eta pertsonen garraiorako soilik izango dela berresten du. ELAk urteak daramatza esanez AHTa ez dela merkantzien garraiorako izango. Eusko Jaurlaritza ordea merkantzientzat erabilgarri izango dela esaten tematzen da, jakinik ez dela egia.