Energia fosilari dirulaguntzak kentzea al da trantsizio energetikorako neurririk onena?

2020/05/26
Ingurumenaren Nazioarteko Eguna laister izanik, trantsizio energetikoa da klima aldaketari aurre egiteko gakoetako bat, baina neurriak eta alternatibak proposatzeko orduan, garrantzitsua da aldarrikatzen denaren ondorioak ezagutzea. Hemen duzuena Sean Sweneyk idatzitako "Erregai fosilen dirulaguntzen erreformaren atzean dagoen agenda ezkutua” artikuluaren laburpena da. Egilea, New Yorkeko Unibertsitateko Lan eta Hiri Ikasketen Eskolan Lan, Klima eta Ingurumenari buruzko Murphy Institutuaren Nazioarteko Programaren zuzendaria da eta ELA ere kide den TUEDeko (Trade Union Energy Democracy) kidea ere bada.

 

"Arazo gutxik eragiten dute klima aldaketarekin kezkatuta dauden aurrerakoien artean, gobernuek erregai fosilak diruz laguntzen jarraitzen dutela jakiteak bezainbesteko haserrea. Nazioarteko Diru Funtsaren (FMI) arabera, 2017an 5.2 bilioi dolar izan ziren. Elite politiko gehienek uste dute erregai fosilen dirulaguntzak desagertu egin beharko liratekeela. Duela hamarkada bat, Hogeien Taldeko (G20) buruzagiek gobernuek ikatzari, petrolioari eta gasari ematen dieten laguntzak "pixkanaka arrazionalizatzeko eta ezabatzeko" konpromisoa hartu zuten, eta erabaki hori Nazioarteko Diru Funtsak (FMI) eta Munduko Merkataritza Erakundeak (MME) babestu zuten.

António Guterres NBEko idazkari nagusiak 2019ko maiatzean egindako goi-bilera batean esan zuenez, "zergadunen dirua urakanak bultzatzeko, lehorteak zabaltzeko, glaziarrak urtzeko eta koralak zuritzeko erabiltzen ari dira; hitz batean, mundua suntsitzeko." Ikerketa batzuen arabera, dirulaguntzak kentzeak berotegi efektuko gasen (BEG) isurketak nabarmen murriztea ekarriko luke. Azterketa horietako batek ondorioztatu zuen Parisko Akordioaren arabera proposatutako isurketa murrizketen laurden baten baliokidea izan zitekeela. 2015eko isurtze- eta kutsadura-maila globalak erreferentziatzat hartuta, Nazioarteko Diru Funtsaren duela gutxiko azterlan batek ondorioztatu zuen, urte horretan inolako dirulaguntzarik izan ez balitz, isurketak% 28 murriztu zitezkeela.

2018ko energia eskariaren hazkundearen %70 erregai fosilek bete zuten. Askok eskatu zieten gobernuei "dirulaguntzen trukea" azkartzeko, trantsizio energetikoa azkartzeko. The Guardian egunkariaren arabera, "erregai fosilen % 10 eta 30 arteko dirulaguntzek energia garbirako trantsizio globala ordainduko lukete".

Horrelako zenbakiak airean egonda, ez da harritzekoa dirulaguntzak talde ekologisten helburu garrantzitsu bihurtu izana, eta horiek alde batera uztea klima aldaketari aurre egiteko momentu klabe gisa ikustea; energia garbiaren eta zikinaren arteko gerran une erabakigarria da.

Dirulaguntzen balizko kopurua helburu politiko eta ideologikoekin puztu bada, gauza bera esan daiteke horien ondoriozko emisio murrizketen estimazioei buruz ere. FMIren arabera, erabiltzaileek energia fosilaren benetako prezioa ordainduko balute, kontsumoa murriztu egingo litzateke eta denborarekin energia modu eraginkorragoan erabiliko litzateke.

Baina dirulaguntzak kentzeak, edo zehatzago esanda, erregai fosilei prezio altuagoak ezartzeak, jende arrunt asko eta asko kaltetuko luke, batez ere herrialde pobreenetan. Horrek desberdintasun globalak areagotuko lituzke. Dirulaguntzak kentzearen ondorioz, erregai fosilen prezioak igo egiten dira, eta horrek jarduera ekonomiko nazionalaren atzeraldi orokorra eragiten du. Jakina, emisioak murrizteko modu bat da atzeraldi sakona eragitea eta pobrezia eragitea.

Dirulaguntzen erreforma estatua bidetik ateratzeko erabiltzen ari dira. Erreformaren helburua energiaren prezioa igotzea da. Energia prezio "zuzenak" lortzeak irabaziak lortzeko espazioa sortzen du eta inbertsio pribatua sustatzen du. Baina emisio mailetan duen eragina ez da ia nabaritzen, kontsumoa ez delako benetan murrizten, baina milioika pertsona gehiago pobretzen dira ordea.

Iparraldeko ekintzaileentzat, erregai fosilen dirulaguntzak funtsezko helburu politiko bihurtzea akats bat da. Nazioarteko Diru Funtsaren obsesioarekin bat egiten du, energiaren prezioak zuzenak izan daitezen, eta Estatuaren jabetza eta prezioen erregulazioa gainetik kentzeko. Ikuspegi horrek energiaren erabilera zentzudunagoa ekar dezake, baina ez lioke helduko erregai fosilen trantsizioari, ez eta beharrezkoa ez den jarduera ekonomikoa kontrolatu eta murrizteari, edo isuriak ahalik eta modu zuzenenean murriztean inplikatutako erronka handiei.

Erregai fosilen arazoa mendekotasuna da, ez prezio baxua. Guztiontzat eskuragarri dagoen karbono gutxiko energia modu alternatiborik izan gabe, prezioa igotzeak ez du eragingo munduak behar duen emisio murrizketa mota, bai ordea milioika pertsonen pobrezia areagotzea.

Guzti honek ez du esan nahi sindikatu aurrerakoiek eta ezkerrak erregai fosilentzako dirulaguntzak babestu beharko lituzketenik, batez ere onuradunak industriako aberats handiak direnean. Baina beharrezkoa da Nazioarteko Diru Funtsak (FMI) eta dirulaguntzak erreformatzeko erakundeek proposatzen dutenaren berri izatea, baita proposamen horiek langileentzat eta jende arruntarentzat suposatu dezakeenaren berri izatea ere, batez ere Hegoalde Globalean."

 

Hausnarketa honek pentsarazten digu ez dagoela konponbide errazik, aurretik suposatzen genuen bezala. Energia fosilei emandako dirulaguntzen inguruan asko dago ezagutzeko, horiek deuseztearen aldarrikapenari beste eskaera batzuk lagundu beharko die. Bestela, pobrezia energetiko handia pairatzen duten hainbat herrialdeetan pobrezia areagotu egingo litzateke energia fosilei dirulaguntzak ezabatuz.

Gai honetan gehiago sakontzeko, irakurri artikulu osoa (gazteleraz) hemen.