Klima aldaketaren aurkako neurriak berandu hartzeak milioika bizitza kostatuko luke urtero

2022/11/07
The Lancent Countdown-en txostenak, klima aldaketak Europan dituen eraginek osasunean dituzten arrisku larriei buruz ohartarazi du. Industriaurreko garaiekin alderatuta, Europako airearen batez besteko tenperatura igoera munduko batez besteko tenperatura igoera baino ia 1 ºC handiagoa izan da, eta 2022a izan zen Europako uda beroena. Munduko hirugarren ekonomia da, eta berotegi efektua eragiten duten gasen munduko emisio metatuen eragile nagusia.

“The Lancet Countdown” txostenak Europako osasunaren eta klima aldaketaren arteko loturak aztertzen ditu, klima aldaketak osasunean dituen ondorioak eta klima ekintzak Europan dituen onurak gainbegiratzen ditu, eta giza osasuna babesteko erantzun sendo eta informatu bat babesten du.

Europako herrialdeek munduko osasun sistema onenetako batzuk dituzte. Hala ere, Europak aurrekari gabeko krisiei aurre egin behar die, giza osasunerako eta bizitzarako kaltegarriak direnak eta egokitzeko gaitasuna arriskuan jartzen dutenak.

IPCCren 2022ko txostenak agerian utzi zuen mundua oso gertu dagoela klimak bultzatutako itzulerarik gabeko puntuetara iristetik. Europa osoan, osasunari lotutako arriskuek, ahultasunek, esposizioek eta klima aldaketak eragiten dituen inpaktuek erakusten dutenez, arintze helburu handiak behar dira ezinbestean, munduko tenperatura industriaurreko mailetatik 1,5 °C-ra baino gehiago ez igotzeko, eta erresilientzia sortzeko egokitze estrategia eraginkorrak izateko:

- Bero kolpeekiko esposizioak %57 egin zuen gora, batez beste, 2010-2019 epea 2000-2009 epearekin alderatuta, eta eskualde batzuetan %250 baino gehiagokoa izan zen. Horren ondorioz, beroarekin erlazionatutako gaixotasunek heriotza arrisku handian jartzen dituzte adineko pertsonak, haur txikiak, gaixotasun kronikoak dituztenak eta osasun arretarako sarbide egokirik ez duten pertsonak.

- 2000 eta 2020 urteen artean emandako berotze globalaren ondorioz, eskualde gehienetan tenperaturarekin lotutako hilkortasun tasaren igoera zenbatetsi da, eta, batez beste, hamarkada bakoitzeko 15,1 heriotza gehiago gertatu dira milioi biztanleko.

- Osasunean eragin zuzenak izateaz gain, beroaren eraginpean egoteak pertsonen bizi baliabideak ahultzen ditu, lanerako gaitasuna murriztean.

- Klima aldaketak Europako klimarekin zerikusia duten gertaera gero eta gogorragoak, eta sarriago, eragiten ditu. Osasun ondorio zuzenak eta zeharkakoak, azpiegituren galera eta kostu ekonomikoak eragiten ditu. 2011 eta 2020 bitartean, Europako eskualdeen % 55ek aparteko udako lehortea jasan dute. 2021ean, klimarekin lotutako muturreko gertaerek galera ekonomiko errekorrak ekarri zituzten, ia 48 000 milioi euro.

- Ingurumen baldintza aldakorrak ere aldatzen ari dira, zenbait gaixotasun infekzioso transmititzeko ingurumen egokiagoa bihurtuz.

Elkarren artean gainjartzen eta lotzen diren inpaktu hauek, pandemia eta gerra baten testuinguruan garatzen direnak gainera, osasun sektorean erresilientzia areagotzen duten eta pertsonak osasunerako gero eta arrisku handiagoetatik babesten dituzten esku hartzeen premia larria adierazten dute.

Bestalde, erregai fosilak etengabe erretzeak 117.000 heriotza eragin zituen 2020an PM2,5 partikulen eraginpean egoteagatik. Garraioaren sektorea izan zen eragile nagusia. Hala ere, klima aldaketak osasunean ondorio nabarmenak izan arren eta klima ekintzak osasunerako aukera handiak izan arren, aztertutako Europako 53 herrialdeetatik 23 diru publikoa erabiltzen ari dira erregai fosilei dirulaguntzak emateko, deskarbonizazio helburuen finantziazioa mugatuz.

Industriaurreko garaiak baino 1,2 °C epelagoa den mundu batean, klima aldaketak osasunean duen eragina Parisko Akordioaren 1,5 ºC-ko helburua gainditzearen ondorioen adierazgarri da.