Baliabide faltaren eta prekarietatearen ondorioak esku-hartze sozialean

Ni ez naiz hezitzailea, integratzailea eta gizarte-langilea naiz, baina 15 urte daramatzat sektore honetan lanean, hezitzaileekin, laguntzaileekin, gizarte langileekin, pedagogoekin eta psikologoekin, gehienak emakumeak, erabat feminizatuta dagoen sektorea baita.

Jakina, ez naiz sartuko adingabeen bizitzan, iraganean egin dituzten delituetan, edo euren familiaren historian, eta, noski, gau tragiko hartan gertatu zenaren kontakizun xehetuan, komunikabide askok egin duten modura. Gutako inor ez da sartzen baloratzera zergatik iristen diren nerabe batzuk hain ekintza krudela egitera, ezta adingabearen legeak nolakoa izan behar lukeen ere, eta erraza da horretan erortzea. Hori beste batzuen lana da.

Uste dut, egun hauetan, sektore honentan aritzen garenok nola lan egiten dugun jakitea nahi dugula. Zalantzarik gabe, zenbat eta konplexutasun sozial handiagoa, orduan eta konplexutasun handiagoa aurkituko dugu beren bizitzako uneren batean lagun ditugun pertsonen istorioetan. Prestakuntza handia jaso dugu, gehienetan bokazio pertsonaletik datorren lanbidea garatu ahal izateko. Gero eta kualifikazio handiagoa, erantzun tekniko handiagoa eta bikaintasun estandar handiagoak eskatzen dituzte. Ongi deritzogu, nork ez du nahi herritarrei arreta ematen dieten baliabideak bikainak izatea, ezta?

Egun hauetan, sare sozialak biztanleria mota desberdinei (osasun mentala, desgaitasuna, adingabearen babesa, neurri judizialak, hirugarren adina) arreta emateko elkarte ezberdinetatik jasotako kontakizunez betetzen ari dira. Eta kontakizun horien edukia eztabaidaren erdigunean jartzea nahi dugu, diskurtsoaren erdigunean, eta administrazio autonomikoen zein estatukoen lehentasunen zerrendan.

Ezinezkoa da etengabeko tentsioan lan egiten jarraitzea, beldurrez, behar baino baliabide gutxiagorekin, giza baliabideak eta baita baliabide material ere (neurri fisikoak betetzen ez dituzten zentroak edo gehiegizko okupazio adibidez). Eta hori ez da Badajozen bakarrik gertatzen, edo Madrilen, edo Kanarietan... hori toki guztietan gertatzen da, bai, Nafarroan ere bai, gure fundazio eta elkarteetan, gizarte-zerbitzuetan... Garrantzitsua da errealitate hori etxera hurbiltzea, arazoaren garrantzia uler dadin, eta ez dela "besteena".

Maria Belenen kasua muturreko kasua da, bere heriotzarekin modu okerrenean amaitu dena, baina ehunka egoera larri gertatzen dira, lana oso konplexua izanik ere, ez liratekeenak gertatu behar: mehatxuak, hitzezko erasoak, eraso fisikoak. Nik ikusitakoak edo lankideren bati gertatutakoak kontatzen dizkizuet: ornoaren desplazamendua erasoagatik, masailalboaren haustura ikusmenari erasanda erasotzeagatik, bizitza hondoratzeko mehatxuak, ibilgailu partikularretako kalteak, aulki batekin egindako erasoa, jazarpena...

Zoritxarrez, gure egunerokotasunean normalizatu den zerbait da, egunerokoaren parte dela esaten da. Gauza batzuk ezin dira saihestu. Edo agian bai?

Baina egunerokoaren parte ez dena, baldintzak dira. Lehenik eta behin, kalitatezko zerbitzua eskaintzeko behar adina baliabide materialik gabe eta langile gutxigirekin aritzea. Eta, bigarrenik, lan baldintzak hobetzea antsietate eta depresio tasa altuak jaisteko. Lan hitzarmenak ez dira betetzen, iraungita daudenak ez dira berritzen, ezin da jende gehiago kontratatu, inoiz ez dago baliabiderik eta beti daude aitzakiak. Borondate politiko handia falta da gure lanaz arduratzen direla sentitzeko.

Sistemak, oro har, denbora asko darama agortuta, ez baita iristen gizartearen beharrei erantzuteko behar den bilakaerara. Horrek kalte egiten die prozesu pertsonaletan lagundu behar diegun pertsonei, bai eta langileei ere.

Administrazioentzat lehentasuna izan behar du aldaketa sakonei ekiteak, eta, batez ere, hori lan baldintza hobeekin, duinekin eta seguruekin, bakardadean ez sentitzeko adinako ekipoekin, baliabideetan eta profesionaletan inbertsio handiagoarekin eta arrisku psikosoziala aitortzearekin eta prebentzio eta babes neurri eraginkorrekin aitortzea eskatzen dugu.

Tragedia hau ez dadila ahaztu. Ez gara zenbakiak.

Azkenik, doluminak eman nahi dizkiegu Maria Belenen familiari eta lankideei. Besarkada handi bat.