Mendebaldeko feminismoa injustua izan da Afrikako feminismoarekin

Martxoaren 8ko ospakizun horietan, emakume guztien eskubideak eta borrokak baliatu, bultzatu, ikusarazi eta goraipatzen diren egunean, garrantzitsua da bere osotasunean oroitzea, bakoitzaren ekarpena ezagutzea, neskek, batez ere neska beltzek, erreferenteak izan ditzaten eta jakin dezaten Afrikako emakume beltzak ez direla geldirik geratu, beste batzuk beren eskubideen alde borrokatuko zirelakoan, baizik eta beti izan direla beren borroketako protagonistak.

Hemen oso garrantzitsua da azpimarratzea Afrikako gizarteen kolonizazio, espoliazio eta deshumanizazio urte gogorretan ere emakumeak beti izan direla beren gizarteetan justiziaren aldeko borroken bultzatzaile. Puntu honetan, Nzinga Mbandi erregina bezalako emakumeen ezinbesteko papera aipatu behar da: Angolako emakume bat zen, XVI. mendean kolonizatzaile portugaldarrei aurre egin ziena, kontinenteko eremu horretatik esklabotzarako pertsonak Brasilera eta beste herrialdeetara masiboki trafikatzearen aurka borrokatuz. Nzinga Mbandi diplomazialari, gerlari eta Giza Eskubideen defendatzaile handia izan zen, batez ere garai hartan haurren inkubagailu gisa garraiatzen zituzten emakumeen defendatzailea; orduko umeak beren amen sabeletik jada esklabotzarako saltzen zituzten.

Bestalde, munduari gogorarazi behar zaio goi-mailako irakaskuntzarako erakunde bat sortu zuen lehen pertsona afrikarra izan zela. Fatima Al Fihri marokoarra zen. Emakume horrek Qarawiyyiko Unibertsitatea sortu zuen Fezen IX. mendean. Gutxitan entzun da haren eta akademiari egindako ekarpen handiaren berri. Al Fihrik emakumeak espazio publikoetan kokatu nahi zituen, goi-mailako hezkuntzarako sarbidearen bidez.

Dahomeyren gerlari handiek, femeninoa, ordenatua eta garaiezina zen armada osatu zuten. Ezagunak dira Estatu Batuetako historia eta memoria beltza berreskuratzeko mugimenduen borroka geldiezinari esker. Mugimendu horiek beren historia zinemara eraman zuten, ikusezin bezala gera ez zitezen, beste askori gertatu zaien bezala.

Era berean, Ashanti erregina ere ez da aipatzen, egungo Ghana den Asante erresumako politikari, diplomatiko eta kudeatzaile ikaragarria. Gauza bera gertatzen da Hegoafrikako zuluetako Nandi erreginarekin, Madagaskarreko Ranavalona erreginarekin... eta Afrikako beste erregina handi askorekin, haurrek ez baitakite ezer haien lanari eta feminismoari egindako ekarpenari buruz. Afrikan europar kolonizazioaren aurretik ere, beren erresumak, etxeak, ekonomia eta politika zuzentzen zituzten emakumeak ziren, eta biologiaren agindupean ugaldu behar izan zuten.

Mendebaldeko feminismoak, historian zehar, alde batera utzi ditu emakume beltzen aldarrikapenak eta haien historia. Afrikako edozein emakume beltzentzako borroka feministak ez du gizon eta emakumeen arteko berdintasunarekin edo edozein kristalezko sabairen hausturarekin amaitzen; Afrikako emakume beltzentzako borroka feminista oso intersekzionala da. Emakume beltzei arrazismoa dagokie, eta arrazakeria hori kontuan hartu beharko litzateke zeharka Mendebaldeko borroka feministetan eta genero-politika publikoetan, ez baita emakume izateak bakarrik gizarte-bizitzatik aldentzen gaituena, baizik eta emakume izateak eta gizarte arrazista batean beltza izateak ere.

Mendebaldeko feminismoak emakume guztien ordezkari izan nahi badu, munduko gainerako emakumeei eragiten dieten indarkeria guztiak sartu beharko lituzke berdintasun-manifestuetan. Ez da ahaztu behar, gaur egun, oraindik ere, genitalen mutilazioa jasaten duten emakume asko daudela, oraindik neskatoak direla ezkontzera behartzen dituztenak, lurra lantzen eta ekoizten dutenak baina haren gaineko eskubiderik ez dutenak, bularrak zapaltzen dizkietenak, fistula hausten dienak eta beren Giza Eskubideak aintzat hartzen ez dituzten praktika kulturalen mende bizi direnak. Mendebaldeko feminismoak Afrikako emakume feminista beltzek praktika horien guztien aurka dituzten borrokak lagundu, babestu eta babestu behar ditu.

Bestalde, Europatik, beharrezkoa da jatorri guztietako emakume migratuak berdin begiratzea, aliatu gisa, ez ‘besteak’ bezala, koxka baxuagoan daudenak eta egon behar dutenak bezala. Agerian dago emakume migratuen jakintzak gutxietsi egiten direla, agerian dago emakume beltzen hipersexualizazioa, beren ekarpenen ikusezintasuna bizitzako esparru guztietan gertatzen da, eta are sakonagoa da pobreziaren feminizazioa, emakume izateaz gain beltza edo arrazializatua direnean.

Argi dago oraindik asko dagoela egiteke emakume beltz afrikarren balioa aitortzeko, hala nola Wanghari Mathaai Nobel saridun kenyarra, Ellen Johnson Sirleaf presidente liberiarra, Okonjo-Iweala ekonomialari nigeriarra, Chimamanda Ngozie Adichie idazle nigeriarra, Netumbo Nadi Ndaitwah presidente namibiarra, Saumia Hassan Suluhu presidente tanzaniarra, Rebeca Cheptegei bezalako kirolariak, futbolari afrikar handiak, Miriam Makeba, Ivonne Chaka-Chaka, Lourdes Van-Dunem artistak... eta beldurrik gabe politikan, kiroletan, kristalezko sabaiak hautsi dituzten beste emakume asko.

M8 honetan, Afrikako emakume beltzen aldarrikapena aliatu gisa kontuan hartzea da, eta haien ekarpenak eta borrokak ikusaraztea, borroka feminista globala izan dadin, guztiona eta guztiontzat.

Gora Borroka Feminista Antirazista!