"Glovon soldatapekoak dira, ez autonomoak" #Landeia
Martxoaren 26an Glovoren aurkako epaiketa hasi zen Bilboko Justizia Jauregian, eta enpresa horretako 285 langile eta langile ohik parte hartu zuten. Epaiketa hori 11. epaitegian egin da, eta Lan Ikuskaritzaren jardunaren emaitza da. Ikuskaritzak, lehenik eta behin, arau-haustearen akta egin zuen Glovoren aurka, eta, gero, Gizarte Segurantzaren aurka, ofiziozko prozedura hasi baitzuen. Biek iruzurra leporatu diote enpresari, Riderrak autonomo faltsu izateagatik. ELAk bat egin du Gizarte Segurantzaren eskaerarekin, eta lan-harremana dagoela defendatzen du, hau da, Riderrak besteren konturako langileak direla eta ez autonomoak, Glovok defendatu izan duen bezala.
Janire Ornes Zerbitzuak-Bilbaoko Ostalaritza arduradunak azaldu duenez, ELA prozesuan agertu da eta Glovoko langile edo langile ohi horietako 53ren legezko ordezkaritza darama. "Langileak eta langile ohiak esaten dut prekarietatea hain handia delako, non ahal duen guztiak, beste zerbait aurkitzen duenean, alde egiten duen. Batzuek hilabete baino ez dute lan egin prozesuan, adibidez. Langile asko txandakatzen dira. Era berean, argitu nahi dut ez daudela inplikatuta Glovoko langile guztiak, baizik eta Gizarte Segurantzak ofiziozko prozedura hasi zuenean enpresarekin harremana zutenak".
Ornesek azpimarratu du ELA dela epaiketan ordezkaritza handiena duen erakundea, eta horrek erakusten du "arazo bat dagoenean, ELA erreferentzia dela, beste aukera batzuen gainetik". Eta ez bakarrik ekintza sindikalari dagokionez, baita zerbitzu juridikoei dagokienez ere. "Gurea bezalako eredu sindikalik gabe, afiliazioarentzat zerbitzu indartsuak eta doakoak izanda, Glovoko langile askok ezin izango zuten sumario honetan ordezkatuta egon, ezin izango zituzten euren eskubideak eta interesak zaintzen dituen abokatu baten zerbitzuak ordaindu".
Autonomo faltsuak
ELAk bat egin du Gizarte Segurantzaren defentsarekin, Lan Ikuskaritzak arau-haustearen aktan ziurtatzen duenarekin eta Gizarte Segurantzak bere eskarian ziurtatzen duenarekin: Glovo eta bere ridersen artean lan-harremana dago autonomo gisa. "Glovo enpresak izan ezik, bertaratutako guztiok defendatu dugu rider-ak, egia esan, autonomo faltsuak direla; legez besteren konturako langileak izan beharko lukete, horrek dakartzan ondorio legal guztiekin".
Ornesek azaldu duenez, orain arte, Glovoko langileak autonomoak ziren Trade kontratuekin, 2007an sortutako figura bat, ekonomikoki mendekoa den langile autonomoarena, bere burua honela definitzen duena: salmenten % 75 baino gehiago bezero bakar bati fakturatzen diona, baina beretzat bakarrik lan egiten ez duena. "Figura hau iruzur handia ezkutatzen duen jostun kutxa bat da", salatu du Janirek.
ELAren ustez, Glovoko langileak ez dira autonomoak Trade kontratuarekin. "Glovoko langileek ez dute gaitasunik beren erabakiak hartzeko, fakturak Glovok prestatzen ditu, ezin dituzte beren lan-baldintzak negoziatu, ezarrita datoz; ordutegiak ere markatuta datoz bezeroengandik eta beren lan-kantitatea baldintzatzen duen enpresarengandik berarengandik jasotzen duten balorazioaren arabera Riderren ranking bat egiteko puntura iristen da Glovo; hau da, Glovok, duen harremanagatik, Glovoren mendeko langileak ditu, eta horiek zigortzeko gaitasuna ere badu.
Emandako argudio guztiei gehitzen badiegu Auzitegi Gorenaren doktrina bateratzeko aldez aurreko epaia dagoela, zeinak uste baitu lan-harremana dagoela Riderren eta Glovoren artean, ez da harritzekoa Janire Ornes baikorra izatea makroepaiketa hau abiarazteko. "Benetan, epai positiboa espero dugu. Gizarte Segurantzaren eskutik goaz eta Auzitegi Gorenaren aldeko epaia dago. Beste gauza bat da epaia irmoa izatea ala ez, hau da, Glovok helegitea jartzeko eta prozesua atzeratzeko aukera izatea", azaldu du, eta Hego Euskal Herrian Glovoren aurkako bi prozesu daudela argitu du, "Bilbokoa, epaiaren zain, eta beste bat Iruñean, oraindik epaiketa datarik ez duena, baina ELA ere gure jendearen alde aurkeztuko dena".
Epaitegiak uste badu Glovoren eta haren ridersen artean lan-harremana dagoela, erabaki horrek, ziurrenik, prozesu judizial berriak sortuko ditu, bai Gizarte Segurantzaren aldetik, Glovorengandik araubide orokorrera jaso ez diren kuotak erreklamatzeko, bai eragindako langileenak. "Garrantzi handiko epaia da; izan ere, baietsiz gero, riderrek ordaindu dituzten autonomoen kuotak, BEZa, aplikatu beharreko hitzarmenean jaso ez diren soldata-aldeak eta abar itzultzeko eska dezakete. Ez dugu ahaztu behar lan-harremana aitortzea dela jasaten duten prekarietatea geldiarazteko behar den printzipioa".
Sektorea arautuko duen legearen zain
Riderrak autonomo faltsuen kasu argia direla ia inork zalantzan jartzen ez duen beste zantzu bat da Espainiako gobernuak sektore hori arautzeko errege lege-dekretu bat egin berri duela, gero eta gehiago goraka doana, eta bertan oihaneko legea gailendu dela. Errege lege-dekretu hau BOEn argitaratu eta hiru hilabetera jarriko da indarrean.
Janire Ornesen esanetan, sektorea zain egon arren, laster nobedadeak izango dira, eta, beraz, prest egon beharko da erantzun sindikal egokia emateko. "Berandu baino lehen argitu beharko den gai garrantzitsu bat kolektiboari aplikatuko zaion hitzarmen kolektiboa da. ELAk defendatuko du sektoreko hitzarmen bakoitzean banatzaileen kategoria propio bat sartzea. Atzerapausoa litzateke sektore honen prekarietateari aurre egiteko borroka luze baten ostean, Estatuko hitzarmen batean amaitzea ", ohartarazi du.
Zalantzarik gabe, Glovoren aurkako epaiketa prekarietatearen aurkako epaiketa ere bada. Prekarietate horrek, Janire Ornes bezala, lan-merkatuaren errealitatea oso gertutik ezagutzen duen jendea ere txunditu du. "Glovoren aurkako epaiketa prestatzeko Riderrekin egin ditugun bi batzarretan, profil bikoitza dagoela konturatu gara. Ikasleak direlako edo langabezian daudelako denboraldi bat daramatenak, beste zerbait noiz aterako zain, eta sisteman harrapatuta geratu direnak; hau da, ezer hoberik aurkitzeko aukerarik ez dutenak: migratzaileak dira eta oso baliabide gutxi dituzte, funtsean".
"Langileek –bere kontakizunarekin jarraitzen du– asteko zazpi egunetan destajuz lan egiten dute, eskatzen dizkieten orduak, enpresatik jasotzen duten gauza bakarra motxila hori bat dela eta ibilgailua –motorra, bizikleta eta baita autoa ere– beren poltsikotik ordaindu behar dutela, euria, hotza edo beroa egiten dutela, eta istripuren bat izanez gero, ez dutela lanik egiten eta ez dutela ia kobratzen. Orain arte prekarioak izan dira prekarioen artean. Aukera aprobetxatu behar da sektorea duintzeko".
"Eta bide horretan, ELA Riderren ondoan egongo da", ondorioztatu du. Are beharrezkoagoa da pandemiaren ondorioz etxez etxeko janariaren sektorean izandako gorakadaren aurrean. Ohitura hori, ziurrenik, geratzeko iritsi da.