Inflazioari aurre egiteko EBZren errezeta: atzeraldi ekonomikoa eta langabeziaren igoera

Inflazioa arazo nagusia bilakatu da biztanle gehienentzat azken hilabeteetan. Azterketa Bulegotik inflazioaren zergatiak eta ondorioak aztertzen ibili gara 2021eko abuztuan prezioak igotzen hasi zirenetik. Azterketa horietan adierazi dugu, KPIaren igoera eskaintzan gertatzen den shock baten ondorioa dela: erregaien eta energiaren prezioen gorakadaren, hornidura-kateetako asalduren, ingurumen-shocken, Ukrainako gerraren eta izaera oligopolistikoa duten zenbait enpresaren marjinen igoeraren ondorio (energia-sektorea eta banku-sektorea, besteak beste).

Hala ere, Europako Banku Zentralak, faktore horiek prezioen igoeraren arrazoi gisa onartuta ere, bere jarduteko modua ez dator bat egindako irakurketarekin. EBZko presidenteak berak abuztuaren amaieran berriro aipatu zituen enpresak prezioen igoeraren erruduntzat: "ikusi genuen enpresek prezioak doitzeko aukera gehiago izateaz gain, nabarmen doitzeko aukera gehiago dituztela. Horregatik, sektore batzuetan, prezio-aldaketen maiztasuna ia bikoiztu egin da eurogunean ".

Hala ere, Europako Banku Zentralak, moneta-politika murriztailearekin, eskarian jarri zuen arreta, eta, horregatik, interes-tasak igotzen hasi zen behin eta berriz. Irailaren 14ko azken bileran, analista askok igoera berri bati uko egiten bazioten ere, erakundeak 0,25 puntu igo zituen tasak, 4,5 puntura eramanez. Halaber, euriborrak goranzko joerarekin jarraitzen du, eta dagoeneko %4,2tik gora kokatzen da.

Interes-tasen igoera, aurreko atalean aztertu dugun bezala, ekonomia uzkurtzen ari da, eta horixe da banku zentralen helburu nagusia: beste atzeraldi bat eragitea kontsumoa eta inbertsioa murriztuz. Hozte horren ondorioetako bat, besteak beste, langabeziaren igoera izan beharko litzateke, enplegua orain gutxieneko mailetan baitago eurogunean. Langabezia hain txikia arazo bat da sistemarentzat, langileriari indar handiagoa ematen diolako eta indar-korrelazioa soldatapeko klasearen alde bihurtzen delako. Hori dela eta, Lagardek berak ohartarazi zuen egoera hori Jackson Holen AEBn egindako bileran: "Langileak sendoago jarri ditu soldata erreralaren galerak berreskuratzeko". Gaineratu zuenez, "gaur egun ikusten ari garenez, langileek negoziatzeko ahalmen handiagoa dutenean, inflazioa handitzeak soldata-igoera ekar dezake, egunean jartzeko, eta horrek inflazio-prozesu iraunkorragoa eragin dezake".

Beraz, beste behin ere argi geratu da interes-tasen igoeraren benetako helburua. Hau da, langile klaseak bere baldintzak negoziatzeko duen boterea galtzea, soldata-igoerek bigarren txandako ondorioak eragingo dituztela aitzakiatzat hartuta. Baina, analisi askok zalantzan jarri dute hori, iazko azaroko NDFren txosten batek adibidez. Txosten horretan adierazten zenez, "prezioen eta soldaten espiralak, gutxienez prezioen eta soldaten azelerazio iraunkor gisa definituak, zailak dira aurkitzen egungo erregistro historikoan". Ondorioztatu zutenez, “soldata nominalen igoerak ez du ondorio nabarmenik izan prezioen gorakadan”.

Esan dezakegu Europako Banku Zentralak ordezkatzen dituen interesen alde egiten duela berriro, korporazio handien alde, eta alde batera uzten du biztanleriaren gehiengoa. Hori guztia hain nabaria da ikusita ez dutela hatzik mugitu enpresa-irabaziak mugatzeko (aipatu dugun bezala, prezioen gorakadaren arrazoietako bat); baina, prest daude ekonomia hondatzeko, langile klaseak negoziatzeko ahalmen-mailarik irabazten ez duen heinean.