Genero politika

ELA, LAB, ESK, STEILAS, EHNE, HIRU, CNT eta CGTk bat egin dute Euskal Herriko mugimendu feministak Martxoaren 8rako deitutako greba feministarekin. Hala adierazi dute Bilbon, Eusko Jaurlaritzan, nahiz Nafarroako Gobernuko Lan Sailaren aurrean, greba deialdia erregistratu ostean. Bertan azaldu dutenez, hau ez da ohiko greba bat, mugimendu feministak azpimarratu bezala, enplegutik haratago doalako, nahiz eta, gehitu dute, egun horretan 24 orduko greba deituko den lan merkatu arautuan ere.

ELA, LAB, ESK, Steilas, EHNE, Hiru, CNT eta CGTk bat egin dute mugimendu feministak Martxoaren 8rako deitutako greba feministarekin. Hala adierazi dute Nafarroako Gobernuko Lan Sailaren aurrean, greba deialdia erregistratu ostean. Bertan azaldu dutenez, hau ez da ohiko greba bat, mugimendu feministak azpimarratu bezala, enplegutik haratago doalako, nahiz eta, gehitu dute, egun horretan 24 orduko greba deituko den lan merkatu arautuan ere.

Iazko uholde feminista gogoan daukagu oraindik. Nola ahaztu, indar erakustaldi ederra egin genuen eta! Inflexio-puntu garrantzitsua izan zen hura eta ez zen inolaz ere kasualitatea izan, borroka feminista luzearen emaitza baizik.

Euskal Herriko mugimendu feministak martxoaren 8ko greba feminista aurkeztu du Gasteizko Talka espazioan. Deitzaileek dei egin dute hiri eta herrietan deituko diren mobilizazioetan parte hartzera. Azaldu dutenez, bost ardatz izango ditu 2019ko greba orokorrak: pentsionista, ikasle, zaintza, enplegua eta kontsumoa. Halere, aipamen berezia egin nahi izan diote zaintzaren gatazkari, horri zentralitatea emateko asmoz, Zentzu horretan, martxoaren 8an zaintza lanen ardura euren gain hartu dezatela eskatu diete gizonei, modu autonomoan eta ondo antolatuta.

ELAk Nafarroako Auzitegiak ‘La Manada’-ko bost gizonezkoak aske mantentzearen aldeko erabakia gaitzetsi egiten du. Gizartearen gehiengoak ez du erabaki larri hau ulertzen eta konpartitzen, emakumeen askatasun eta duintasunaren aurkakoa baita. Hori esanda, epaia ez da kasualitatea ez eta erabaki isolatua, justiziaren izaera patriarkalaren beste ondorio bat baizik. Argi geratzen da sistema judiziala eta legeen aplikazio eta interpretazioa gizonen interes eta pribilegioen neurrira egindakoak direla.

Eusko Jaurlaritzak lau haizetara zabaldu du datozen bi urteetan 283 milioi euro bideratuko dituela soldata arrakala ezabatzera. Bada, esan beharra dago Jaurlaritzak prestatu duen plan estrategiko hau urria dela eta ez duela soldata arrakalaren errora jotzen; hortaz, nekez lortuko du ezabatzea. Gainera, bere proposamenean biltzen dituen zenbait neurri ELAren neurriak balira bezala aurkezten ditu. Irmo esan behar dugu ez dugula prozesu horretan parte hartu. 2018ko apirilaren 16an ELAk soldata arrakalaren aurkako 32 neurri jasotzen zituen dokumentua aurkeztu zuen eta Jaurlaritzari eta Emakunderi helerazi zien; Eusko Jaurlaritzak eta Lan Sailburuak ez ziguten inongo erantzunik eman. Gauzak horrela, Jaurlaritzaren proposamenaren gaineko balorazio ezkorra egiteko beharrean gaude.

Bizkaiko Etxez Etxeko langileek Emakunderi zuzendutako gutuna erregistratu dute Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen delegaritzan, emakumeak nagusi diren eta greban jarraitzen duen sektore prekarizatu honetan esku hartu dezan. Gutunean sektorearen egoera azaltzeaz batera, inplikazioa eskatu diote, bilera bat egiteko eskaria luzatzearekin batera. Mahai gainean jarri nahi izan dute sektore feminizatu bat dela hau, zaintza lanetaz arduratzen dena eta prekarizatua. Erakundeei esan nahi izan diete kolektibo honen lan baldintzen hobekuntza ezinbestekoa dela berdintasun erreal eta efektiboa lortzeko.

Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamenduaren Prebentzio Zerbitzuak lantokira joatera behartzen ditu haurdunaldian arrisku-egoeran dauden langileak, nahiz eta legez egokitu egin behar liekeen lanpostua edo haren egoerarekin bateragarria den beste postu bat eman.

ELAk garbiketaren hitzarmenaren negoziazioan soldata-arrakala (2.803 euro urtean) ezabatzea proposatuko du. Eraikin eta lokaletako sektorea oso feminizatua dago (langileen %95a emakumeak dira, horien %70a lanaldi partzialarekin) kale-garbiketaren sektorearekin alderatuz gero. Soldata-arrakala hori irudika daiteke esanez langile emakumeek doan egiten dute lan urtero urriaren 26tik aurrera.

ELA sindikatuak sutsuki kritikatzen du Nafarroako Justizia Epaitegi Gorenak La Manada kasuaren inguruan emandako epaia. Ozen esan nahi dugu hemendik ere 2016ko San Ferminetan bost gizonek emakume bat bortxatu zutela bere borondatearen kontra eta intimidazio osoarekin. Beste behin epai honek argi utzi du emakumeon hitza eta bizitzak beti ere zalantzan jartzen direla.

Garbikuntza sektoreak dituen aldarrikapen nagusi gisa kokatu nahi dugu lan bera egiten duten sektoreen artean dagoen arrakala desagerraraztea. Sindikatu honen iritziz soldata desberdintasun hau ez da kasuala; bere zergati bakarra generoarekin lotuta dago. Sektorerik feminizatuenetan daude soldata okerrenak eta kontratu prekarioak (lanaldi partzialekoak). Soldata desberdintasun hau arazo politiko larria da. Soldata aldea 3,500 eta 6.000 euro bitartekoa izan daiteke garbikuntza alorrean, hitzarmen eta lurraldeen baitan. Hots, aldea %35 gutxiago izatera hel daiteke.

ELAk Emakumeen Mundu Martxak urriaren 27an Bilbon garatutako #FeministonHerria-n egindako lana txalotu nahi du. Izan ere, argi geneukan Feministon Herria Emakumeen Mundu Martxaren baitan erakunde feministak garatzen ari diren alternatiba eta erresistentziak erakusteko leku aproposa zela: indarkeria transistemikoak; bizitzaren jasangarritasuna; gorputzak eta sexualitateak; eta sarean egindako lana eta dibertsitatearen kudeaketa.

Urriaren 22an Emakumeon Mundu Martxaren XI. nazioarteko topaketak hasi ziren Bilbon. Aste osoan zehar hamaika ekimen egongo dira, baina hitzordu nagusia urriaren 27an Bilboko Areatzan egingo den Feministon Herria izango da; bertan egun Euskal Herrian Martxan dauden proiektu feminista ezberdinak ezagutzeko aukera egongo da. Gainera, Emakumeen Mundu Martxaren nazioarteko topaketa hauetan izango diren 42 herrialdeetako emakumeek ere protagonismo berezia izango dute.

Euskal Herriko Emakumeon Mundu Martxaren XI. Nazioarteko Topaketak martxan dira jada. Urriaren 28ra arte abian izango diren topaketei Bilbon eman zaie hasiera, Bizkaia aretoan hain zuzen ere, ELAren ordezkaritza bat ere presente zela aurkezpen ekitaldian.

Euskal Herriko Emakumeon Mundu Martxaren ordezkariek urriaren 22tik 28ra bitartean Bilbon egingo diren XI. Nazioarteko Topaketak aurkeztu dituzte. ELAren ordezkaritza bat ere presente egon da aurkezpen ekitaldian.

Enplegu berri bat edo kontratu berri bat dutenen egoera ere gero eta okerragoa da: 2018an egin diren kontratu guztien % 91,6a behin-behinekoa izan da, eta % 37,1a lanaldi partzialekoa. Emakumeen kasuan lanaldi partzialeko kontratuak guztien % 50,6a dira. Behin betiko kontratuen kasuan, % 35a lanaldi partzialekoak dira.

Gipuzkoako Aldundian azpikontratatutako enpresa batentzat lan egiten zuten langile hauek (%95 emakumeak) urteko 23.183,09 euroko soldata izango dute 2018an, Gipuzkoako kale garbitasuneko langileen soldatarekin berdinduz. Era beran, 2019rako KPI + 0,2 eta 2020rako KPI + 0,4ko igoera adostu dugu.

ELAk oso larritzat ditu irailaren 8an Jaizkibel Konpainiako kideek jasandako irain eta txistuak; eraso hauek emakumeon oinarrizko eskubideen urraketa eta atzerapauso larriak dira. Jazarpen egoera hauek emakumeon aurkako diskriminazioa eta egiturazko desberdintasun egoera betikotzen laguntzen dute, ustez mugiezina den tradizioaren izenean.

Ekainaren 28 eta 29an EHUko udako ikastaroen barruan trantsizio energetikoaren inguruko ikastaroa izan zen. Ikastaro honetan trantsizio energetikoa ikuspuntu ezberdinetatik aztertu zen, esaterako burujabetza, eraginkortasun energetikoa, enplegua edo genero ikuspuntua. Azken hau da berritzaileena, buletin honetan ez baitugu inoiz aztertu.

2018ko ekainaren 28an, LGTBIQ+ eta Sexu Askapenerako Nazioarteko borroka egunean, ELAn emakumeon arteko sexualitatea eta lesbianismoa argitara atera nahi izan dugu, alegia, ikuSEXzina ikusgai bilakatu. Bide horretan bidalagun izan dugu gaur Andrea Momoitio Pikara Magazine-ko kide eta koordinatzaile Andrea Momoitio. Donostiako EHUn antolatutako ekitaldian bildu gara lesbianen aldarrikapenen inguruan hausnartzeko.

Andrea Momoitio kazetaria da, Pikara Magazine aldizkari digitalaren koordinatzailea eta ikerlan feministetan eta generoari buruzkoetan aditua. Bere hitzetan, lesbiana izatea “iraultzailea eta gogorra” da oraindik ere, eta gizarteak lesbiana jakin batzuk baino ez ditu onartzen: maitasun erromantikoa-ezkontza-amatasuna trinomioa betetzen dutenak; hau da, “lege oneko lesbiana zintzoak”.

2018ko ekainaren 28an, LGTBIQ+ eta Sexu Askapenerako Nazioarteko borroka egunean, ELA sindikatutik emakumeon arteko sexualitatea eta lesbianismoa argitara atera nahi dugu, alegia, ikuSEXzina ikusgai bilakatu. Ohetik lanera, kalera, plazara... lesbianak non-nahi nahi ditugu! Izan ere, sindikalgintzan ere, heteroarautik kanpo kokatzen diren emakumeen gorputz, desio eta aldarrikapenekin bat egiten dugu. Jarraian, egun horretarako ELAk antolatu duen egitarauaren berri izango duzu.

Leire Txakartegi eta Maria Balda, ELAko genero berdintasuneko eta Nafarroako arduradunek, hurrenez hurren, soldata arrakalaren inguruko txostena aurkeztu dute Nafarroako Parlamentuan. ELAko ordezkariek gogoratu dute Nafarroan emakumeek gizonezkoek baino 8.164 euro gutxiago irabazten dituztela urtean (%28,41) eta EAEn 7.552 gutxiago (%24,29).

Emakume eta gizonezkoen arteko soldata arrakalaren datuak oso larriak dira Hego Euskal Herrian. Nafarroan emakumeek gizonezkoek baino 8.164 euro gutxiago irabazten dituzte urtean (%28,41) eta EAEn 7.552 gutxiago (%24,29). ELAk gogoratu du azken urteetan egin diren lan erreformek, gainera, okertu egin dituztela langile guztien lan baldintzak, bereziki emakumeenak.

Emakumeontzako pentsio duin eta propioen aldeko mezu argia luzatu du Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak Bilbon, Eusko Jaurlaritzaren aurrean egindako kontzentrazioan. Bizitza osoa lanean pasa eta gero, pentsio propioa jasotzeko eskubidea aitortua ez duten emakumeen errealitatea salatzeko asmoz, maiatzaren 26rako Euskal Herriko pentsionisten mugimenduak deitutako manifestazioarekin bat egiteko deia luzatu dute.

“Batu indarrak, urrutira goaz! Gure gorputzen eta lurraldeen burujabetzara!” lelopean, gaur Bilboko Areatzan urriaren 22tik 28ra bitartean Bilbon izango den Emakumeon Mundu Martxaren XI. Nazioarteko Topaketaren berri eman da.